امروز ۲۵ دسامبر مصادف است با روزی که مسیحیان در آن، میلاد حضرت عیسی (ع) را جشن میگیرند. زمان و مکان و حتی سال تولد حضرت عیسی( ع) بهطور دقیق مشخص نیست و بهدلیل دقیق نبودن مبدأ تاریخ میلادی، نمیتوان برای تعیین سال تولد حضرت مسیح(ع) از آن بهره گرفت زیرا بعد از گذشت شش قرن از میلاد او تصمیم گرفته شد که چنین روزی مبدأ تاریخ میلادی قرار گیرد. از این رو زمان واقعی میلاد آن حضرت از سال هشتم قبل از میلاد تا سال دوازدهم میلادی محتمل است. هرچند روز تولد حضرت عیسی(ع) مشخص نیست ولی آنچه که مسلم است کودکی که در محراب عبادت به حضرت مریم(ع) بشارت داده شد، یقینا متولد شده است.« إِنَّ اللَّهَ یبَشِّرُکِ بِکَلِمَة مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیمَ؛ خداوند تو را به کلمهاى (وجود با عظمتى) از طرف خودش مژده مىدهد که نامش مسیح، عیسى بن مریم است.» (آلعمران، ۴۵) تولدی بدون پدر و از مادری برگزیده و پاک همچون مریم که در آیات فراوان از پاکدامنی و مقام او بسیار یاد شدهاست:«إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ؛ خداوند تو را برگزيده و پاك ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است.» (آلعمران، ۴۲) و «وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِنْ رُوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ؛ و آن [زن را ياد كن] كه خود را پاكدامن نگاه داشت و از روح خويش در او دميديم و او و پسرش را براى جهانيان آيتى قرار داديم.» (الأنبياء، ۹۱)
* معجزهای اعجابانگیز برای خلق، خلقتی آسان برای خالق
شیوه تولد حضرت عیسیبنمریم(ع) خود نشانه و رحمتی برای هدایت بشر شمرده میشود، زاد و ولدی اعجاب انگیز و معجزهآسا برای مخلوقات و خلقتی سهل و آسان برای خالق، که قرآن در این باره میفرماید: « قَالَ كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا؛ گفت [فرمان] چنين است پروردگار تو گفته كه آن بر من آسان است و تا او را نشانه اى براى مردم و رحمتى از جانب خويش قرار دهيم و [اين] دستورى قطعى بود.» (مریم، ۲۱) و به فرموده قرآن او پيامبرى پر برکت و مایهی رحمت برای انسانهاست.« وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا؛ و هر جا كه باشم مرا با بركت ساخته و تا زندهام به نماز و زكات سفارش كرده است.» (مریم، ۳۱) در کتاب بحارالانوار جلد۱۴ صفحهی ۲۱۸ آمدهاست که ابوبصیر از امام صادق علیهالسلام پرسید: «چرا خداوند عیسى علیهالسلام را بدون پدر آفرید؟»امام صادق علیهالسلام در پاسخ فرمود: «تا مردم به قدرت وسیع الهى پى ببرند و بدانند که خدا حتى قدرت دارد که از زن بىهمسر، فرزند بیافریند، چنان که قدرت دارد انسانى (مانند آدم علیهالسلام) را بدون پدر و مادر خلق کند، و او بر هر چیزى قادر است.»
* مَثَل عيسى نزد خدا مانند مَثَل آدم است
همهی کسانی که تولد بدون پدر حضرت عیسی (ع) را دلیل الوهیت او میدانند پاسخی روشن از زبان خود او در قرآن دریافت کردهاند: «قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ؛ [كودك] گفت منم بنده خدا» (مريم ، ۳۰) و در آیهی ۵۱ سورهی آلعمران همگان را به پرستش الله دعوت میکند: «إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ؛ در حقيقت خداوند پروردگار من و پروردگار شماست پس او را بپرستيد [كه ] راه راست اين است.» (آلعمران ، ۵۱)
اگر آن چیز که باعث شده است که عیسی (ع) را پسر خدا بدانند، بدون پدر متولد شدن اوست؛ پس چرا به حضرت آدم (ع) که بدون پدر و مادر آفریده شده است چنین نسبتی نمیدهند. خداوند نوع آفرینش حضرت مسیح را مانند حضرت آدم(ع) معرفی میکند و در اینباره میفرماید: «مَثَل عيسى نزد خدا مانند مَثَل آدم است كه او را از خاك آفريد، سپس به او گفت باش پس او بود شد.» (آلعمران، ۵۹) «مَا كَانَ لِلَّهِ أَنْ يَتَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ سُبْحَانَهُ إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ؛ خدا را نسزد كه فرزندى برگيرد منزه است او چون كارى را اراده كند همين قدر به آن مى گويد موجود شو پس بى درنگ موجود مى شود.» (مریم، ۳۵)
* نبوت و امامت در سنین پایین محال نیست!
دلایل بسیاری در قرآن کریم برای اثبات بشر بودن حضرت عیسی (ع) بیان شده است که به برخی از آنها اشاره شد ولی این آیات فقط به حجتی برای از جنس بشر دانستن حضرت مسیح(ع) در بین مسلمانان و اهل کتاب نیست بلکه جایجای داستان تولد و زندگانی این پیامبر اولوالعزم، پر است از دلایلی که میتوان از آنها در جهت اثبات حقانیت و منزلت اهلبیت(ع) بهره برد؛ از سخن گفتن در گهواره که خود را برگزیده خداوند و صاحب کتاب معرفی مینماید: «قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا؛ [كودك] گفت منم بنده خدا به من كتاب داده و مرا پيامبر قرار داده است.» (مریم، ۳۰) و «وَ ءَاتَینَـهُ الْحُکمَ صَبِیاً؛ در حال کودکی، حکم را به او عطا کردیم» (مریم: ۱۲) که پاسخیست برای گروهی که بهامامت رسیدن معصومین را در سنین پایین محال میدانند. با توجه به این آیه وقتی حضرت عیسی (ع) در گهواره خود را نبی و صاحب کتاب معرفی میکند چگونه میتوان امامت اهلبیت(ع) در کودکی را دور از عقل بدانیم.
* امکان ادامه سلسله نسب از طریق فرزند دختر
مطلب دیگر آیهای است که سلسلهی نسب حضرت عیسی (ع) را به حضرت داود (ع) منتسب میکند. خداوند در سورهی انعام اینگونه میفرماید:«وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ × وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ؛ و از نسل او داوود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را [هدايت كرديم] و اين گونه نيكوكاران را پاداش مى دهيم × و زكريا و يحيى و عيسى و الياس را كه همه از شايستگان بودند» (الأنعام ، ۸۴ و ۸۵) این آیه دلیلی روشن برای کسانیست که ادامه سلسله نسب از طریق فرزند دختر را ممکن نمیدانند و معاذالله پیامبر(ص) را مقطوعالنسل خطاب میکنند. خداوند در این آیه اذعان میکند که حضرت عیسی (ع) که بدون پدر متولد شدهاست از نسل حضرت داود (ع) است و این موضوع موجب اثبات این امر است که فرزندان حضرت زهرا(س) ذریهی پیامبر(ص) هستند.
* عمر طولانی حضرت عیسی(ع) دلیلی برای طول عمر حضرت مهدی (عج)
عمر طولانی حضرت عیسی(ع) حجتی بیبدیل برای اثبات عمر طولانی حضرت حجت(عج) است. آنجا که قرآن کریم در چندین آیه بر کشته و مصلوب نشدن حضرت عیسی(ع) صحه گذاشته و میفرماید:«وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا؛ و گفته ايشان كه ما مسيح عيسى بن مريم پيامبر خدا را كشتيم و حال آنكه آنان او را نكشتند و مصلوبش نكردند ليكن امر بر آنان مشتبه شد و كسانى كه درباره او اختلاف كردند قطعا در مورد آن دچار شك شده اند و هيچ علمى بدان ندارند جز آنكه از گمان پيروى مىكنند و يقينا او را نكشتند.» (نساء، ۱۵۷) و بلافاصله در آیهی بعد صراحتاً آمده است که:«بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ؛ بلكه خدا او را به سوى خود بالا برد.» (نساء، ۱۵۸) علاوهبراین آیات، روایات فراوانی در کتب معتبر شیعه و سنی وجود دارد که زنده بودن عیسی (ع) را اعلام میکند از جملهی آنها روایتی از رسولخدا(ص) که خطاب به یهودیان میفرمایند: «أن عیسى لم یمت و أنه راجع إلیکم قبل یوم القیامه؛عیسی نمرده و قبل از روز قیامت به میان شما بازخواهد گشت.» (ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج ۴، ص ۱۱۱۰، ح ۶۲۳۲) همچنین بر خلاف عقیده مسیحیان که میگویند: حضرت عیسی (ع) از قبر بیرون آمد و به آسمان رفت. در انجیل برنابا صریحاً همان اعتقاد مسلمانان ذکر شدهاست. «در انجیل برنابا دارد که او گفت: من عیسی نیستم، من عیسی نیستم، من اسخریوطی هستم، ولی به او اعتنا نکردند و به جای حضرت مسیح علیهالسلام او را کشتند و به دار آویختند؛ یعنی همان گونه که مسلمانها میگویند: در اطاق او روزنهای بود، و او از آنجا بالا رفت. بنابراین، به اتفاق مسیحیها و مسلمانان حضرت عیسی علیهالسلام الآن در عالم جسمانی زنده است، ولی یهود میگویند: از دنیا رفته و به خاک سپرده شده است، و ما او را کشتهایم.» (برگرفته از کتاب در محضر بهجت، ج۱، ص ۱۶۳) باتوجه به آیات و روایاتی که اشاره شد مسلّم است که حضرت عیسی(ع) کشته نشده بلکه خداوند او را بهسوی خود بالا برده است و اگر بخواهیم برای حضرت عیسی (ع) چنین طول عمری متصور باشیم؛ بنابراین عمری بهمراتب کمتر از او برای حضرت مهدی(عج) بههیچوجه غیرممکن نیست.
* آیهی مباهله با مسیحیان، آیتی برای منزلت اهلبیت(ع)
علاوهبر آیات فوق برخی آیات نیز بهصورت غیر مستقیم باعث نمایان شدن مقام و منزلت اهلبیت(ع) شدهاند که از جمله آنها آیهی مباهله است. زمانی که گروهی از مسیحیان برای دیدار با پیامبر اسلام به شهر مدینه آمدند و ولادت بدون پدر حضرت عیسی(ع) را نشانه الوهیت او عنوان کردند. آیه نازل شد و جواب آنان را این چنین بیان نمود: «ولادت و خلقت حضرت عیسی ابن مریم(ع) همانند خلقت حضرت آدم(ع) [و بلکه خلقت آدم مهم تر و والاتر] است» و خداوند در آیات بعد به پیامبر(ص) خود میفرماید که با کسانی که در این باره تردید دارند و محاجه میکنند بههمراه پسران، زنان و خویشان خود به مباهله بپردازید: «الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُنْ مِنَ الْمُمْتَرِينَ × فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ؛[آنچه درباره عيسى گفته شد] حق [و] از جانب پروردگار تو است پس از ترديدكنندگان مباش. پس هر كه در اين [باره] پس از دانشى كه تو را [حاصل] آمده با تو محاجه كند بگو بياييد پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خويشان نزديك و شما خويشان نزديك خود را فرا خوانيم سپس مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.» (آل عمران، ۶۰ و ۶۱) با توجه به منابع تاریخی صدر اسلام در روز مقرر، حضرت پیامبر (ص) به همراه امام حسن و امام حسین (ع) بهعنوان پسران و حضرت زهرا(س) بهعنوان نماینده زنان و حضرت علی(ع) در جایگاه خویشان به مراسم مباهله رفتند. که این واقعه نشان دهنده جایگاه و منزلت پنج تن آلعبا در پیشگاه خداوند، پیامبر(ص) و دین اسلام گردیدهاست.
* یاریگر آخرین منجی
همه این آیات دلایلی هستند که در طول تاریخ سند حقانیت شیعه در موضوعاتی همچون علم لدنی، مقام و منزلت معصومین، و به امامت رسیدن آنها در سنین کودکی و غیبت حضرت حجت محسوب میشود. «إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا اللَّهُ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ؛ آرى داستان درست [مسيح] همين است و معبودى جز خدا نيست و خداست كه در واقع همان شكست ناپذير حكيم است» (آلعمران، ۶۲) «يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَيْرًا لَكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا؛ اى اهل كتاب در دين خود غلو مكنيد و در باره خدا جز [سخن] درست مگوييد مسيح عيسى بن مريم فقط پيامبر خدا و كلمه اوست كه آن را به سوى مريم افكنده و روحى از جانب اوست پس به خدا و پيامبرانش ايمان بياوريد و نگوييد [خدا] سه گانه است باز ايستيد كه براى شما بهتر است خدا فقط معبودى يگانه است منزه از آن است كه براى او فرزندى باشد آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست و خداوند بس كارساز است.» (نساء، ۱۷۱) «لَنْ يَسْتَنْكِفَ الْمَسِيحُ أَنْ يَكُونَ عَبْدًا لِلَّهِ وَلَا الْمَلَائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَمَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعًا؛ مسيح از اينكه بنده خدا باشد هرگز ابا نمى ورزد و فرشتگان مقرب [نيز ابا ندارند] و هر كس از پرستش او امتناع ورزد و بزرگى فروشد به زودى همه آنان را به سوى خود گرد مى آورد.» (نساء، ۱۷۲) اما قرار نبود مردی که با این معجزه منحصر به فرد متولد میشود بعد از ۳۳ سال زندگی در دنیا فقط برای آوردن یک شریعت جدید به پیامبری برسد بلکه باید ذخیره میشد تا در تحقق اهداف تمام انبیاء یاریگر آخرین منجی از فرزندان رسولخاتم(ص) باشد. در روایتی از پیامبر(ص) آمدهاست: «… و من ذریتی المهدی إذا خرج نزل عیسى ابن مریم لنصرته فقدمه و صلى خلفه؛ پیامبر فرمودند: و مهدی از دودمان من است که هرگاه ظهور کند، عیسی بن مریم برای یاری او حاضر شده و در پی او نماز خواهد گزارد.»(شیخ صدوق، الامالی، ج۱، ص ۲۱۸).
علی راد