پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها| برخلاف جریان پرتلاطم و نظم حاکم بر جهان امروز، در حدود نیم قرن گذشته ناگهان با امدادهای غیبی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، و روند تاریخ ایران و جهان و بلکه تاریخ و فرهنگ بشریت را تحث تاثیر مثبت، گسترده و عمیق و همه جانبه قرار داد. از آن زمان تاکنون با چالش‌های تحمیلی بزرگ و فراز و نشیب‌های بسیاری روبرو بوده است که هر انقلاب مشابهی را می توانست به شکست و نقطه پایان برساند. با این وجود، این انقلاب همچنان به حیات پربرکت و نورانی خود ادامه می‌دهد. این پایداری و شکست ناپذیری عوامل و رازهایی دارد که به عنوان مزیت ها و حفظ شاکله بی نظیرآن بایستی همواره مورد التفات و اهتمام اهالی نظام و نسل جوان انقلاب قرار بگیرد. در مورد راز ماندگاری این انقلاب، تحلیل‌های مختلفی ارائه شده است. یکی از مهم‌ترین عوامل ماندگاری انقلاب اسلامی، رهبری الهی و مردمی امام خمینی (ره) بود. این مرجع دینی و عالم ربانی با نفوذ شخصیت معنوی و کلام نافد خود توانستند آحاد و اقشار مختلف مردم را بسیج کرده و انقلاب را به پیروزی برسانند و ظرف کمتر از یک دهه نظام جمهوری اسلامی را مبتنی ارزش های اسلامی و رجوع به همه پرسی و انتخابات مردمی تاسیس کرده و ساختارهای اصلی آن را متناسب با فرهنگ دینی و ملی ایران اسلامی ایجاد کند. پس از ایشان، امام خامنه‌ای نیز با رهبری حکیمانه و هوشمندانه خود توانسته‌اند انقلاب را در شرایط مختلف، حفظ و ارتقاء دهند.
انقلاب اسلامی از ابتدا مورد حمایت و نقش آفرینی قشر وسیعی از مردم مسلمان ایران بود. این حمایت مردمی در طول سال‌های پس از انقلاب نیز تدوام داشته است. و همچنان می‌توان آن را به عنوان یکی از عوامل فزاینده و مهم در ماندگاری انقلاب اسلامی دانست. در این راستا مردم سالاری دینی؛ برگزاری انتخابات متعدد و مشارکت گسترده مردم در سرنوشت خود، باعث شده که نظام جمهوری اسلامی از پشتیبانی و حمایت مردمی عمیق تر و جدی تر برخوردار باشد و بتواند با چالش‌های درونی و بیرونی مقابله و مقاومت پیروزمندانه داشته باشد.
با این حال راز اصلی و پیدا و پنهان، در ماندگاری انقلاب اسلامی بدون تردید «امدادهای غیبی و نصرت الهی» است که به واسطه‌ی صاحب اصلی انقلاب؛ یعنی حضرت امام زمان (عج)، همواره شامل تنها نظام اسلامی و شیعی در آخرالزمان، بوده است. قرائن و شواهد زیادی بر این امر داریم و امید و باور داریم که «انقلاب خمینی» با استمرار مقاومت و پایبندی به عهد و پیمان الهی از سوی مردم مسلمان ایران، «تا انقلاب مهدی» پیش می رود تا زمینه ساز ظهور آن منجی موعود بشر از ظلم و بی عدالتی در جهان باشد.
سه راز ماندگاری انقلاب اسلامی
رهبری الهی، حکیمانه و کاریزماتیک، باورهای دینی و حمایت مردمی، و تداوم آن، و برگزاری انتخابات و مردم سالاری دینی را می‌توان به عنوان سه عامل اصلی از رازهای ماندگاری انقلاب اسلامی ایران برشمرد. در ادامه به توضیح بیشتر هر یک از این عوامل می‌پردازیم:
۱- رهبری الهی، حکیمانه و مردمی
انقلاب اسلامی ایران، تحت رهبری امام خمینی (ره) به پیروزی رسید. ایشان با رهبری الهی، حکیمانه و کاریزماتیک خود، توانستند مردم را متحد و بسیج کنند و انقلاب را به پیروزی برسانند.امام خمینی (ره) با نگاه توحیدی و استفاده از حکمت و قدرت نفوذ کلام خود، توانستند دل‌ها و ذهن‌های مردم را به خود جلب کنند و آنها را به پیروی از آرمان های اسلامی و انقلابی که ریشه در فرهنگی دینی و ملی مردم داشت، ترغیب کنند.رهبری امام خمینی (ره) نه تنها در زمان پیروزی انقلاب، بلکه پس از آن نیز نقش مهمی در حفظ و تداوم انقلاب داشت. ایشان با هدایت‌های خود، توانستند نظام جمهوری اسلامی را در برابر چالش‌های مختلف داخلی و خارجی حفظ کنند.
امام خمینی رضوان الله تعالی علیه با بینش و منش اسلامی، روحیه انقلابی و نفس قدسی و شخصیت جذاب و کاریزمای بی‌نظیر خود، توانست توده‌های مردم را بسیج کرده و انقلاب را به پیروزی برساند. ایشان با استفاده از آموزه‌های دینی و فرهنگ ملی، توانستند یک مکتب و نظام فکری و ساختاری قوی و جذاب برای انقلاب اسلامی ارائه دهند. پس از رحلت امام خمینی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حفظه الله تعالی با رهبری خود، توانستند انقلاب را در شرایط مختلف حفظ کنند. ایشان با تکیه بر همان اصول و ارزش‌های انقلاب، توانستند در برابر چالش‌های داخلی و خارجی ایستادگی کنند.
۲– باورهای دینی و مقاومت مردمی و تداوم آن
انقلاب اسلامی ایران، بر پایه باورهای دینی مردم شکل گرفت. مردم ایران با ایمان به اسلام و ارزش‌های آن، به پا خاستند و علیه نظام سلطنتی مبارزه کردند .حمایت مردمی از انقلاب، یکی از عوامل اصلی پیروزی و تداوم آن بود. مردم با حضور در صحنه‌های مختلف، از انقلاب خود حمایت کردند و در برابر دشمنان آن ایستادند. باورهای دینی و حمایت مردمی، نه تنها در زمان پیروزی انقلاب، بلکه پس از آن نیز نقش مهمی در حفظ و تداوم آن داشت. مردم با اعتقاد به ارزش‌های اسلامی و حمایت از نظام جمهوری اسلامی، در برابر چالش‌های مختلف ایستادند و انقلاب را حفظ کردند. حمایت اولیه و تداوم حمایت مردمی راز ماندگاری انقلاب اسلامی است که از ابتدا مورد حمایت قشر وسیعی از مردم ایران بود و هست. این حمایت مردمی، ناشی از نارضایتی از وضعیت موجود در دوره منحوس رژیم شاهنشاهی و امید به آینده‌ای بهتر در سایه انقلاب اسلامی بود. اگرچه ممکن است در دوره‌هایی این حمایت کم و زیاد شده باشد، اما همچنان می‌توان آن را به عنوان یکی از عوامل مهم در ماندگاری انقلاب دانست. این دو عامل اصلی، یعنی رهبری حکیمانه و الهی و حمایت و نقش مردمی، به طور مداوم در طول سال‌های پس از انقلاب، بر یکدیگر تأثیر گذاشته و به تقویت و ماندگاری انقلاب اسلامی کمک کرده‌اند.
۳- برگزاری انتخابات و مردم سالاری دینی
انقلاب اسلامی ایران با شعار “استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی” به پیروزی رسید. این شعار نشان‌دهنده خواست مردم برای مشارکت در تعیین سرنوشت خود و برقراری نظامی بود که هم ارزش‌های اسلامی را حفظ کند و هم به آرای مردم احترام بگذارد. مردم سالاری دینی به عنوان یک اصل اساسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است. این اصل به مردم حق می‌دهد که از طریق انتخابات، نمایندگان خود را برای مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری، خبرگان رهبری، شورای اسلامی شهر و روستا و سایر نهادهای تصمیم‌گیری انتخاب کنند.
مردم سالاری دینی در ایران، ترکیبی از عناصر دموکراسی و ارزش‌های اسلامی است. به عبارت دیگر، در این نظام، مردم در انتخاب حاکمان خود آزادند، اما این انتخاب باید در چارچوب اصول و ارزش‌های اسلامی باشد. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، نزدیک به چهل انتخابات در ایران برگزار شده است. این انتخابات شامل انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای شهر و روستا و … می‌شود. برگزاری این تعداد انتخابات نشان‌دهنده اهمیت مشارکت مردم در نظام سیاسی ایران است. مردم از طریق انتخابات می‌توانند نظرات خود را در مورد مسائل مختلف بیان کنند و در تعیین سرنوشت کشورشان مشارکت داشته باشند. انتخابات در ایران همواره با حضور پرشور مردم برگزار شده است. این حضور نشان‌دهنده اعتماد مردم به نظام اسلامی و امید آنها به تغییر و بهبود شرایط است.
مردم سالاری دینی و برگزاری انتخابات متعدد باعث شده است که نظام سیاسی ایران همواره از حمایت مردمی برخوردار باشد. این حمایت مردمی یکی از عوامل اصلی در مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای داخلی و خارجی بوده است. مشارکت مردم در انتخابات و احساس تعلق به نظام سیاسی، باعث افزایش انسجام ملی و تقویت وحدت در جامعه شده است. برگزاری انتخابات متعدد و گردش آزاد قدرت در چارچوب قانون، از انباشت نارضایتی‌ها و بروز اعتراضات سیاسی جلوگیری کرده است. مردم سالاری دینی و برگزاری انتخابات متعدد به عنوان دو عامل هم افزا در حفظ و تداوم انقلاب اسلامی ایران عمل کرده‌اند. این عوامل باعث شده‌اند که نظام سیاسی ایران همواره از حمایت مردمی برخوردار باشد و بتواند با چالش‌های مختلف مقابله کند.
بنابراین، رهبری الهی، حکیمانه و کاریزماتیک، باورهای دینی و حمایت و مقاومت مردمی، و تداوم آن، و برگزاری انتخابات و مردم سالاری دینی را می‌توان به عنوان سه راز اصلی ماندگاری انقلاب اسلامی ایران برشمرد. این سه عامل اصلی در کنار ده ها عامل دیگر، باعث شده‌اند که انقلاب اسلامی ایران، علی‌رغم همه چالش‌ها و تهدیدها، همچنان پا برجا بماند و به راه روشن خود ادامه دهد.
سایر عوامل ماندگاری انقلاب اسلامی ایران
دین‌مداری و ایدئولوژی قوی: انقلاب اسلامی بر پایه ایدئولوژی اسلامی شکل گرفت. این ایدئولوژی توانسته است به مردم ایران هویت دینی و ملی و انقلابی و جهت‌گیری خاصی ببخشد. همچنین، این ایدئولوژی در طول سال‌های پس از انقلاب به عنوان یک عامل مهم در حفظ وحدت و انسجام ملی عمل کرده است.
مقاومت در برابر دشمنان خارجی: انقلاب اسلامی از ابتدا با دشمنان خارجی متعددی روبرو بوده است. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی از جمله این دشمنی‌ها بوده‌اند. با این وجود، انقلاب اسلامی با فرهنگ مقاومت در برابر این دشمنی‌ها توانسته است به حیات نورانی خود ادامه دهد.
صدور انقلاب اسلامی: ایران پس از انقلاب اسلامی تلاش کرده است تا ایدئولوژی و آرمان جهانی خود را به کشورهای دیگر نیز صادر کند. این امر باعث شده است که انقلاب اسلامی در برخی از کشورهای جهان طرفداران زیادی پیدا کند و عمق راهبردی به نفوذ معنوی و فرهنگی ایران اسلامی در جهان اسلام ایجاد کند. این موضوع خود به نوعی به پایداری و ماندگاری انقلاب کمک کرده است. امروز حمایت عملی و صادقانه از مظلومان در سراسر جهان اسلام به ویژه از آرمان فلسطین و قدس شریف، موجب جذب آنها به اهداف جهانی انقلاب اسلامی و حتی فرهنگ و مذهب تشیع شده است.
تداوم مبارزه و پویایی انقلاب: انقلاب اسلامی ایران، بر خلاف بسیاری از انقلاب‌های دیگر، پس از پیروزی متوقف نشد و به طور مداوم در حال تحول و پویایی بوده است. این تداوم و پویایی باعث شده است که انقلاب همواره برای مردم جذاب و زنده باقی بماند.
تأثیرگذاری منطقه‌ای و بین‌المللی: انقلاب اسلامی ایران، نه تنها در داخل کشور، بلکه در سطح منطقه و جهان نیز تأثیرات عمیقی داشته است. این تأثیرگذاری باعث شده است که انقلاب به یک الگوی الهام‌بخش برای سایر جنبش‌های اسلامی و آزادی‌بخش در منطقه و جهان تبدیل شود.
استفاده از ظرفیت‌های مردمی: انقلاب اسلامی ایران، همواره از ظرفیت‌های مردمی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کرده است. تشکیل بسیج مستضعفین، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر نهادهای مردمی، از جمله این موارد است.
پیشرفت و تعالی در زمینه‌های مختلف: جمهوری اسلامی ایران، پس از انقلاب، در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری، اقتصادی و رفاهی، اجتماعی و فرهنگی و سیاسی در سطح ملی، منطقه ای و جهانی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. این پیشرفت ها قابل قیاس با شرایط دوره قبل از انقلاب نیست و همواره روبه تزاید و تعالی بوده است. این پیشرفت‌ها با وجود برخی مشکلات اقصادی و معیشتی، باعث شده است که مردم به آینده انقلاب امیدوارتر شوند و مقاوم تر و صبورتر از قبل در مقابله با فتنه های داخلی و تهدیدات خارجی ظاهر شود.
مقابله با چالش‌ها و بحران‌ها: انقلاب اسلامی ایران، در طول سال‌های پس از پیروزی، با چالش‌ها و بحران‌های بسیاری روبرو بوده است. جنگ تحمیلی، تحریم‌های اقتصادی، فتنه‌های داخلی و … از جمله این چالش‌ها بوده‌اند. با این وجود، انقلاب اسلامی با مقاومت و ایستادگی در برابر این چالش‌ها، توانسته است به حیات خود ادامه دهد.
انعطاف‌پذیری و تطبیق با شرایط: انقلاب اسلامی ایران، همواره با توجه به شرایط داخلی و بین‌المللی، انعطاف‌پذیری نشان داده و خود را با شرایط جدید تطبیق داده است. این انعطاف‌پذیری باعث شده است که انقلاب بتواند در طول زمان، با چالش‌های جدید روبرو شود و به حیات خود ادامه دهد.
جنگ تحمیلی و تهدیدات خارجی: جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و تحریم و تهدیدات خارجی دیگر، باعث شده است که مردم ایران استقلال طلبی و احساس همبستگی بیشتری کرده و برای حفظ کشور خود، حول محور انقلاب اسلامی متحد و منسجم تر شوند. این احساس و روحیه مقاومت و پایداری و نیاز به وحدت ملی، به ماندگاری انقلاب کمک کرده است. دفاع مقدس و فرهنگ جهاد و شهادت سرمایه عظیم و ماندگاری است که برای همیشه شکست ناپذیری، پیشرفت و تداوم انقلاب اسلامی را تضمین کرده است.
تلاش بی وقفه در حل مشکلات: مشکلات اقتصادی و اجتماعی، از جمله فقر، بیکاری، تورم و فساد، همواره در ایران پس از انقلاب وجود داشته است. این مشکلات متاثر از عوامل خارجی چون تحریم و فشار حداکثری دشمنان ایران و انقلاب و معلول برخی از عوامل داخلی چون سیاست های غلط اقتصادی و کم کاری و غفلت برخی دولت ها از ظرفیت های ملی و مردمی بوده است. اما مردم مقاوم و با بصیرت ایران همواره حامی انقلاب و نظام اسلامی بوده اند. این مشکلات در بخش هایی باعث نارضایتی برخی از مردم شده است. با این وجود، دولت ها با ارائه کمک‌های معیشتی و خدمات اجتماعی به اقشار آسیب‌پذیر و اصلاح رویه ها، سعی در کاهش این نارضایتی‌ها و حفظ حمایت مردمی داشته است.
تأکید بر ارزش‌های دینی و ملی: نظام اسلامی ایران، همواره بر ارزش‌های دینی و ملی تأکید زیادی دارد. این امر باعث شده است که بسیاری از مردم، به ویژه قشر مذهبی جامعه که صاحبان اصلی انقلاب اسلامی هستند، احساس تعلق خاطر بیشتری به انقلاب داشته باشند.
استفاده از ظرفیت‌های جوانان: جوانان، همواره یکی از نیروهای محرکه انقلاب اسلامی بوده‌اند. رهبری معظم انقلاب همواره بر استفاده از ظرفیت های جوانان به ویژه جوانان انقلابی تاکید داشتند. دولت ها نیز با ایجاد فرصت‌های آموزشی، شغلی و فرهنگی برای جوانان، سعی در توجه به خواسته ها، توانمندی ها و استعدادهای بی نظیر آنان داشته است و این امر موجب جذب و حفظ و تداوم حمایت آنها از انقلاب خود بوده است.
تنوع قومی و مذهبی: ایران، کشوری متنوع از نظر قومی و مذهبی است. انقلاب اسلامی، با تأکید بر وحدت ملی و احترام به حقوق اقلیت‌ها، همواره سعی در جذب همه اقوام و مذاهب به سوی آرمان های اسلامی و ملی و حفظ انسجام ملی داشته است.
در پایان، می‌توان گفت که ماندگاری انقلاب اسلامی ایران، ناشی از عوامل پیچیده و بسیار متعددی است که در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب، به طور مداوم در حال تعامل و تکمیل و تأثیرگذاری بر یکدیگر بوده‌اند. امید است که انقلاب اسلامی با نصرت الهی و پایداری و رشد و ارتقای عوامل مذکور، نظام اسلامی به چالش های داخلی و خارجی غلبه کرده و در تداوم رهبری هوشمندانه رهبرانقلاب در گام دوم انقلاب اسلامی به تمامی اهداف و آرمان های خود در سطح جهانی برسد و زمینه ساز ظهور منجی عالم بشریت باشد.
محمدباقر مشکاتی
