به گزارش پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها، صحن امام هادی علیه السلام قدیمی ترین صحن حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها است که در سال‌های اخیر به این نام مزین شده و در گذشته مردم آن را به صحت عتیق می‌شناختند، این صحن از مکان‌هایی است که علاوه بر معنویتی خاص از تاریخ و هنری شناخته شده برخوردار است؛ ازاین‌رو به مناسبت شهادت امام هادی علیه السلام نگاهی مختصر به تاریخچه و برخی از جاذبه‌های هنری این صحن می‌اندازیم.
در سال ۹۲۵ هجری قمری شاه اسماعیل اول ساختمان ایوان قسمت شمالی معروف به ایوان طلا را به طول ۹، عرض ۶ و ارتفاع ۱۴.۸۰ متر به همراه دو مناره به ارتفاع ۳۲.۲۰ متر و قطر یک متر ساخت و صحن عتیق را بنا نهاد و برای نخستینبار صحنی به شکل مربع با ۳ ایوان ایجاد کرد و پس از او شاه طهماسب اول بنای تاریخی ایوان جنوب مدرسه فیضیه را که به صحن عتیق چسبیده را ساخته است.
این صحن و ایوان‌ها همچنان بر جای بود تا فتحعلیشاه، ظاهر آن را تغییر داد و به شکل ۸ ضلعی نامنظم درآورد و پس از آن بر ایوان‌های صحن عتیق افزوده شد و اکنون ۷ ایوان در آن است که ۴ ایوان در جنوب و ۳ ایوان در شمال صحن واقع شده است و در سال ۱۲۷۶ هجری قمری ایوان صحن کهنه مزین به طلا شد.(محمدی اشتهاردی، ۱۳۹۱)
در دیگر ایوان‌های صحن امام هادی علیه السلام نیز انواع تزیینات هنری اسلامی مانند مقرنسکاری و گچبری و آینه کاری به کار رفته و کتیبه هایی نفیس به خط کوفی و نسخ و ثلث در آن دیده میشود.
یکی از آثار هنری فاخری که در صحن امام هادی علیه السلام (عتیق) قابل مشاهده است کتیبه ای است که بر حاشیه فوقانی این صحن با خطی خوش و زیبا و در هم فرو رفته ۲۹ بیت از شگفت ترین قصائد تاریخ علم و ادب و هنر سروده شاعر توانا مرحوم میرزا محمد صادق پروانه کاشی متخلص به «ناطق » اصفهانی نوشته شده است که آن را قصیده معجزیه نامیده اند.
این قصیده که در سال ۱۲۱۸ هجری قمری به مناسبت تعمیر و تذهیب گنبد حرم مطهر توسط اصفهانی سروده شد عدد هر مصراع آن طبق حروف ابجد ۱۲۱۸( تاریخ اتمام گنبد مطهر) است. این قصیده در شصت و دو بیت (۱۲۱۸) و یکصد و بیست و چهار مصراع (۱۲۱۸) سروده شده و ۲۹ بیت آن در حاشیه فوقانی صحن عتیق آستان حضرت معصومه سلام‌الله علیها بر روی کاشی نوشته شده است. و بیت « این قبه گلبنی است به زیور بر آمده/ یا پاک گوهریست پر از زیور آمده» اولین بیت این قصیده طولانی است.
بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز تغییراتی در صحن عتیق انجام شد و در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی مقرنس‌های ایوان بازسازی و طلاکاری شد.
