پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها، بانو سکینه دختر امام حسین علیه السلام و حضرت رباب بنت امرؤ القیس بودند. نام اصلی ایشان آمنه، امینه یا اُمَیْمَه ذکر شده است اما به دلیل سکون و آرامشی که در وجودشان جاری بود، مادرشان او را سکینه لقب دادند. سکینه به معنای آرامش و قرار است.
تاریخ دقیق تولد بانو سکینه مشخص نیست، اما او را کوچک‌تر از خواهرش فاطمه معرفی کرده‌اند. سکینه در واقعه کربلا حضور داشت و تمام مصائب و سختی‌های آن را از نزدیک دید. او در آن زمان کودکی بیش نبود، اما شاهد شهادت پدر بزرگوارش و برادرانش بود.
پس از واقعه کربلا، سکینه به همراه دیگر اهل بیت امام حسین علیه السلام به اسارت برده شد و همراه کاروان اسیران به کوفه و سپس شام رفت. او در این سفر سخت، مصائب بسیاری را تحمل کرد و شاهد بی‌حرمتی‌ها و توهین‌های دشمنان به اهل بیت بود.
پس از مدتی اسارت، اهل بیت به مدینه بازگشتند. سکینه در مدینه به همراه دیگر اعضای خانواده زندگی می‌کرد. او در مدینه به عنوان زنی با تقوا، باهوش و شاعر شناخته می‌شد. سکینه اشعاری در رثای پدر بزرگوارش سروده بود که نشان از عمق علاقه و ارادت او به امام حسین علیه السلام داشت.
بانو سکینه در سال ۱۱۷ هجری قمری در مدینه وفات یافت. بناه به نقلی بارگاه مطهر ایشان در بقیع مدینه واقع شده است. و البته بنابر شواهد تاریخی و قول مشهور مرقد منور این بانوی باکرامت در سوریه واقع شده است. زندگی بانو سکینه، پر از فراز و نشیب بود. او از کودکی با مصائب و سختی‌ها روبرو شد اما با صبر و شکیبایی بر همه آنها فائق آمد. او الگویی برای همه ماست که در برابر مشکلات زندگی، صبور و مقاوم باشیم
- منزلت و جایگاه بانو سکینه در جهان تشیع
بانو سکینه بنت الحسین (علیها السلام)، دختر بزرگوار امام حسین (علیه السلام) و دختر بانوی باکرامت رباب همسر گرامی امام حسین علیهما السلام، شخصیتی درخشان و الهام‌بخش در تاریخ اسلام است. بانو سکینه به عنوان یکی از دختران امام حسین علیه السلام و یکی از اسیران کربلا، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ اسلام و جهان شیعه دارد. او یکی از بانوان عاشورایی و تاثیر گذار در پیام رسانی حماسه کربلاست. او نماد صبر، شکیبایی و مقاومت در برابر ظلم و ستم است.
در روایات و احادیثی به فضایل و مناقب بانو سکینه اشاره شده است. این روایات نشان از جایگاه والای او نزد ائمه اطهار علیهم السلام دارد.
بانو سکینه در تمام سختی‌ها و مصائب زندگی، صبر و شکیبایی پیشه کرد. او زنی بسیار با تقوا و پرهیزگار بود. سکینه زنی باهوش و زیرک و بادرایت بود. او اشعاری زیبا و حزین در رثای پدرش سروده است. بانو سکینه زنی سخاوتمند بود و به نیازمندان کمک می‌کرد.
- ابعادی از زندگی و شخصیت بانو سکینه خاتون
اگرچه بسیاری از ابعاد زندگی ایشان در تاریخ ثبت شده است، اما برخی جوانب پنهان و ویژگی‌های خاص ایشان همچنان نیاز بررسی و کنجکاوی و پژوهش است. در این نوشتار، تلاش شده است تا برخی از ابعاد ناگفته و ویژه از زندگی و شخصیت بانو سکینه خاتون مورد بررسی قرار گیرد:
- عقل و دانش فراوان
عقیله بنی هاشم: به بانو سکینه نیز لقب “عقیله بنی هاشم” داده‌اند که نشان‌دهنده هوش، خردمندی و دانش و درایت فراوان ایشان است.
روای و محدثه: ایشان روایاتی از پدر بزرگوارشان امام حسین (علیه السلام) نقل کرده‌اند که نشان از عمق دانش دینی و معرفتی ایشان دارد.
تفسیر و تحلیل گری اشعار: بانو سکینه به شعر و ادب علاقه‌مند بودند و اشعار شاعران را تفسیر و تحلیل می‌کردند.
- شجاعت و استقامت
حضور در حماسه عاشورا: در واقعه کربلا در کنار پدر بزرگوارشان حضور داشتند و با شجاعت و استقامت در برابر مصائب ایستادگی کردند.
اسارت و تحمل سختی‌ها: پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) به همراه دیگر اسرا به کوفه و شام تبعید شدند و با صبر و شکیبایی سختی‌های اسارت را تحمل کردند.
مدافع ولایت اهل‌بیت: در طول زندگی خود همواره از ولایت و حقانیت اهل‌بیت دفاع می‌کردند و به ترویج معارف اسلامی می‌پرداختند.
- سخاوت و بخشندگی
کمک به نیازمندان: بانو سکینه بسیار سخاوتمند بودند و از اموال خود برای کمک به نیازمندان و مستمندان استفاده می‌کردند.
تامین حج برادر: حضرت سکینه خاتون، هزینه‌های سفر حج امام سجاد (علیه السلام) را پرداخت کردند.
- شاعری و ادبیات
اشعار حماسی: اشعاری حماسی در رثای پدر بزرگوارشان سروده‌اند که نشان از توانایی ادبی و شاعری ایشان دارد.
داوری در محافل ادبی: در محافل ادبی شرکت می‌کردند و به داوری اشعار می‌پرداختند.
حافظه قوی: روایات بسیاری از ائمه معصومین (علیهم السلام) را حفظ کرده بودند و به دیگران منتقل می‌کردند.
- نقش در تاریخ اسلام
الگوی زنان مسلمان: بانو سکینه در چندین زمینه از جمله صبر و برداری، استقامت، شجاعت، عفت و کرامت دارای ظرفیت الگویی بی‌بدیل برای زنان مسلمان در همه اعصار و قرون است.
نگهداری از سیره اهل‌بیت: با حفظ و انتقال روایات و سیره اهل‌بیت، نقش مهمی در حفظ و گسترش مکتب اهل‌بیت ایفا کردند.
ابعاد دیگری از زندگی بانو سکینه خاتون نیز وجود دارد که نیازمند پژوهش‌های بیشتر است. برخی از این ابعاد عبارتند از :زندگی شخصی و خانوادگی: ازدواج، فرزندان و زندگی روزمره ایشان. تأثیرگذاری بر جامعه: تأثیر ایشان بر جامعه و فرهنگ آن زمان. مبارزات سیاسی: نقش ایشان در مبارزات سیاسی علیه حکومت بنی‌امیه.مدفن بانو سکینه: دو قول در این زمینه مطرح است؛ مدینه یا دمشق
در مجموع، بانو سکینه خاتون شخصیتی جامع و کامل بود که در همه ابعاد زندگی خود درخشید. ایشان الگویی برای همه انسان‌ها، به ویژه زنان، است که با ایمان، شجاعت، دانش و فضیلت می‌توانند در زندگی خود موفق باشند.
- چرا بانو سکینه الگوی ماست؟
شاخص ها و ویژگی‌های زیادی است که بانو سکینه را الگوی بسیاری از افراد کرده است. بانو سکینه دختر امام حسین (ع) به عنوان یکی از اسیران کربلا، الگوی بسیار ارزشمندی برای همه انسان‌ها، به ویژه زنان، به شمار می‌رود. ویژگی‌های برجسته‌ای که ایشان را به چنین الگویی تبدیل کرده است، عبارتند از:
الگوی صبر و استقامت: بانو سکینه در سخت‌ترین شرایط و مصائب، از جمله شهادت پدر و برادرانش، صبر و استقامت بی‌نظیری از خود نشان داد. این صبر و استقامت، او را به نمادی از مقاومت در برابر ظلم و ستم تبدیل کرده است. شجاعت و شهامت بانو سکینه به ما یادآوری می‌کند که برای دفاع از حق و حقیقت باید شجاع باشیم. بانو سکینه در شرایطی که بسیاری از افراد تسلیم می‌شدند، شجاعت و شهامت از خود نشان داد و به دفاع از حق و حقیقت پرداخت.
ایمان راسخ: ایشان ایمان راسخ و استواری به خداوند و دین خود داشت و در تمام سختی‌ها، به این ایمان پناه برد. این ایمان، او را در برابر مشکلات مقاوم کرد و به او قدرت تحمل سختی‌ها را داد. ایمان راسخ ایشان به ما یادآوری می‌کند که ایمان به خداوند، بزرگترین پشتوانه در زندگی است.
هوش و ذکاوت: ایشان زنی بسیار باهوش و زیرک بود و در شرایط سخت، با استفاده از هوش و ذکاوت خود، به خانواده و یاران و همراهانش کمک می‌کرد.
شاعری و ادب: ایشان شاعری توانا و ادیبی فاضل بودند و اشعار زیبایی در مدح اهل بیت و رثای پدر بزرگوارشان سروده‌اند.
کرامت و بزرگواری: بانو سکینه با وجود همه مصائبی که دیده بود، کرامت و بزرگواری خود را حفظ کرد و به دیگران کمک می‌کرد. کرامت و بزرگواری ایشان به ما یادآوری می‌کند که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز باید کرامت انسانی خود را حفظ کنیم.
عفت و پاکدامنی: ایشان زنی بسیار عفیف و پاکدامن بود و در شرایطی که زنان دیگر مورد بی‌حرمتی قرار می‌گرفتند، با حفظ حجاب و عفت خود، به همه زنان درس بزرگی داد. عفت و پاکدامنی ایشان به ما یادآوری می‌کند که عفت و پاکدامنی از مهم‌ترین ارزش‌های انسانی است.
شجاعت و شهامت: بانو سکینه در شرایطی که بسیاری از افراد تسلیم می‌شدند، شجاعت و شهامت از خود نشان داد و به دفاع از حق و حقیقت پرداخت.
به طور خلاصه، بانو سکینه با ترکیبی از صبر، ایمان، شجاعت، هوش، کرامت، عفت و ادب، الگویی کامل برای همه انسان‌ها به ویژه زنان است. زندگی ایشان به ما می‌آموزد که چگونه در برابر مشکلات زندگی ایستادگی کنیم و با حفظ ارزش‌های انسانی، به سعادت برسیم.
- جنبه های الگویی بانو سکینه خاتون
الگوی صبر و استقامت: در دنیای پر از آشوب و مشکلات، صبر و استقامت بانو سکینه می‌تواند به ما یادآوری کند که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز می‌توان با صبر و تحمل به پیروزی رسید.
الگوی ایمان: ایمان راسخ ایشان به ما یادآوری می‌کند که ایمان به خداوند، بزرگترین پشتوانه در زندگی است.
الگوی شجاعت: شجاعت و شهامت بانو سکینه به ما یادآوری می‌کند که برای دفاع از حق و حقیقت باید شجاع باشیم.
الگوی عزت و کرامت: عزت ،کرامت و بزرگواری ایشان به ما یادآوری می‌کند که حتی در سخت‌ترین شرایط نیز باید عزت و کرامت انسانی خود را حفظ کنیم.
الگوی عفت و حجاب: عفت و پاکدامنی ایشان به ما یادآوری می‌کند که عفت و پاکدامنی از مهم‌ترین ارزش‌های انسانی است.
به طور خلاصه، بانو سکینه با ترکیبی از صبر و بردباری، ایمان، شجاعت، درایت مندی، عزت و کرامت، عفت و ادب، الگویی کامل برای همه انسان‌ها به ویژه زنان است. زندگی ایشان به ما می‌آموزد که چگونه در برابر مشکلات زندگی ایستادگی کنیم و با حفظ ارزش‌های انسانی، به سعادت برسیم.
در نوشتار با توجه به ضرورت و نیاز جامعه اسلامی ایران، به تشریح و تبیین جنبه الگویی ایشان در عرصه فرهنگ عفاف و حجاب می پردازم و جنبه دیگر را به مجال دیگری می سپاریم تا توفیق چقدر قرین ما باشد.
- ابعاد الگویی حضرت سکینه خاتون (س) در زمینه عفاف و حجاب
حضرت سکینه (س)، دختر امام حسین (ع)، یکی از برجسته‌ترین زنان تاریخ اسلام است که در زمینه عفاف و حجاب الگویی بی‌بدیل برای همه مسلمانان، به ویژه زنان، محسوب می‌شود. ایشان در شرایط بسیار سخت و پس از واقعه کربلا، با حفظ حجاب و عفاف خود، نه تنها به دین و شریعت اسلام پایبند ماندند، بلکه به عنوان نمادی از مقاومت و پایداری در برابر ظلم و ستم نیز شناخته شدند. ابعاد الگویی حضرت سکینه (س) در زمینه عفاف و حجاب را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- حفظ حجاب در سخت‌ترین شرایط: حضرت سکینه (س) حتی در اسارت و پس از شهادت پدر و برادران خود، به حجاب و عفاف خود اهمیت دادند و از آن محافظت کردند. این امر نشان می‌دهد که حجاب برای ایشان تنها یک پوشش ظاهری نبود، بلکه نمادی از ایمان، تقوا و ارزش‌های انسانی بود.
- پایداری در برابر فشارهای اجتماعی: در آن زمان، زنان اسیر مورد تحقیر و آزار و اذیت قرار می‌گرفتند. با این حال، حضرت سکینه (س) با حفظ وقار و متانت خود، به این فشارها تن ندادند و به ارزش‌های خود پایبند ماندند.
- ترویج فرهنگ عفاف و حجاب: حضرت سکینه (س) با رفتار و گفتار خود، به ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه پرداختند. ایشان به عنوان یک الگو، به زنان دیگر نشان دادند که حجاب نه تنها محدودیتی برای زنان نیست، بلکه باعث تقویت شخصیت و افزایش عزت نفس آنان می‌شود.
- . ارتباط عفاف و حجاب با ایمان و تقوا: حضرت سکینه (س) به عنوان یک مؤمنه واقعی، عفاف و حجاب را با ایمان و تقوای خود مرتبط می‌دانستند. ایشان معتقد بودند که حجاب، پرده عصمت و پاکدامنی است و با تقویت ایمان، انسان را به سوی کمال و سعادت هدایت می‌کند.
- عفاف و حجاب به عنوان نماد مقاومت: حضرت سکینه (س) با حفظ حجاب خود در شرایط سخت، نشان دادند که عفاف و حجاب می‌تواند به عنوان نمادی از مقاومت در برابر ظلم و ستم مورد استفاده قرار گیرد. ایشان با این عمل، به زنان مسلمان آموختند که با حفظ ارزش‌های خود، می‌توانند در برابر هرگونه تهاجم فرهنگی ایستادگی کنند.
در عصر حاضر که فرهنگ مصرف‌گرایی و بی‌حجابی در جامعه اسلامی به شدت از سوی بیگانگان و دشمنان خارجی و جاهلان و معاندان داخلی تبلیغ و ترویج می‌شود، الگوبرداری از حضرت سکینه (س) برای زنان مسلمان بسیار ضروری است. ایشان به ما می‌آموزند که حجاب تنها یک پوشش ظاهری نیست، بلکه یک سبک زندگی است که بر اساس ارزش‌های اسلامی بنا شده است. با الگو قرار دادن حضرت سکینه (س)، می‌توانیم به عنوان زنان مسلمان، هویت خود را حفظ کرده و در برابر هجمه‌های فرهنگی مقاومت کنیم.
حضرت سکینه (س) با زندگی پر برکت و پرافتخار خود، الگویی بی‌بدیل برای همه مسلمانان، به ویژه زنان، در زمینه عفاف و حجاب بوده و خواهد بود.
حجت الاسلام محمدباقر مشکاتی
