پایگاه خبری آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها، امام محمدباقر علیه‌السلام در دوران حکمرانی ظالمانه مروانیان از سال ۹۵ تا ۱۱۴ هجری قمری امامت شیعیان را عهده‌دار بودند که همین مسئله باعث شد این امام بزرگوار همچون نگینی در این دوران بدرخشد.
بعد از واقعه کربلا، امام سجاد علیه‌السلام با بهره‌گیری از فرصت ایجاد شده در جامعه توانست جبهه‌های جدید علمی را در جامعه ایجاد نماید و ارزش‌های علمی و فرهنگی را در جامعه گسترش دهد و سپس امام باقر علیه اسلام با استفاده از عقبه علمی و فکری ایجاد شده توانست بنیان این علوم را با تربیت شاگردان و نخبگان علمی تقویت نماید.
مرجعیت علمی و فکری امام باقر علیه‌السلام تا حدی پیش رفت که پیروان دیگر مذاهب نیز زبان به اعتراف گشوده و مقام علمی حضرت را می‌ستودند و عنوان شکافنده علوم را عنوانی با مسمی و حقیقی می‌دانستند.
آثار به‌جای‌مانده علمی در زمینه‌های مختلف فقهی، اعتقادی و دیگر علوم اسلامی گواه صادقی بر این مدعاست چراکه در آن زمان باتوجه‌به اوج‌گیری دیگر فرق انحرافی و وجود افراط‌وتفریط گرایان، هویت مکتب تشیع در معرض تهدید قرار داشت؛ اما تلاش‌های علمی و جهاد علمی حضرت توانست هویت فرهنگی تشیع را تقویت و ماندگار نماید.
می‌توان گفت از مهم‌ترین اقدامات امام باقر علیه‌السلام جهاد علمی و ایمن‌سازی و هویت‌بخشی به جامعه اسلامی و شیعی در برابر افکار و اعتقادات انحرافی و فرقه‌گرایانه بود که این عمل باتربیت شاگردان و نخبگان علمی و کرسی‌های علمی سد بزرگی در برابر جریان‌های غیردینی، الحادی، التقاطی و انحرافی شد.
سپر امنیتی ایجاد شده برای شیعه توسط امام باقر علیه‌السلام باعث شد روزبه‌روز بر تعداد پیروان مکتب تشیع افزوده شود و نهضت علمی که پایه‌گذاری شده بود در زمان امامت امام صادق علیه‌السلام به اوج برسد و عقلانیت و قوت این مکتب برای همیشه ماندگار شود.
از مهم‌ترین القاب امام باقر علیه‌السلام طبق فرموده نبی گرامی اسلام ملقب شدن به «باقر» یعنی شکافنده علوم است که این لقب توسط نبی گرامی اسلام ۵۰ سال قبل از تولد امام است که نشان‌دهنده منزلت والای علمی حضرت در میان خاندان عصمت و طهارت است.
در زمانی که عده‌ای از فقها به سبک و سیاق مکتب فقهی اهل‌سنت عمل می‌کردند، امام باقر علیه‌السلام با تأسیس قواعد اجتهاد بر اساس مکتب تشیع توانست بنیان‌گذار قواعدی در فقه و اصول باشد که دیگر مکاتب را در حاشیه قرار دهد و قدرت مکتب اجتهادی تشیع را به نمایش گذارد که قاعده استصحاب از مصادیق این علوم ماندگار است.
گسترش احادیث اهل‌بیت (ع) از دیگر اقدامات ماندگار امام باقر علیه‌السلام است که در دوره امامت امام صادق علیه‌السلام به شکوفایی و کمال رسید؛ چراکه در دوران امامت این امام شهید جوّ حاکم ممنوعیت نقل احادیث کاهش پیدا کرد و فرصتی مناسب برای این امام بزرگوار حاصل گشت و امام باقر علیه‌السلام در کنار گسترش علوم برای نشان‌دادن حقانیت مکتب اهل‌بیت (ع) و متزلزل بودن علوم انحرافی و دیگر فرق، مناظرات بین ادیان را پایه‌گذاری نمود.
امام باقر علیه‌السلام کاملاً به این مسئله اشراف داشتند هر چقدر خودشان بتوانند پشتوانه‌های علمی و فقهی را تقویت نمایند برای ادامه و گسترش و نهادینه‌کردن آن در جامعه اسلامی نیاز به شاگردان و نخبگان علمی است که این مسئله را با تربیت شاگردانی نخبه عهده‌دار شدند و توانستند شاگردانی را در این مکتب تربیت نمایند که هر یک قطب علمی برای خود بودند.
سجاد سلیمی
