پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها| آیه ۳۲ سوره نور: «وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ» ؛ «مردان و زنان بی‌همسر خود را همسر دهید، و همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌سازد؛ خداوند گشایش‌دهنده و داناست» یکی از سی آیه منتخب طرح ملی زندگی با آیه هاست که پیام ها و درس های روشنی برای همه آحاد جامعه اسلامی به ویژه خانواده ها و والدین دارد. و البته راهبردهای کلیدی به نهادهای حاکمیتی، دولتی و مردمی در راستای حمایت و ترویج ازدواج و جوانی جمعیت، و ایجاد جامعه سالم ارائه می کند. این آیه شریفه به مسئله مهم ازدواج و تشکیل خانواده در جامعه اسلامی می‌پردازد و بر چند نکته اساسی تأکید دارد: آیه مؤمنان را تشویق می‌کند که زمینه ازدواج افراد مجرد و بی‌همسر را فراهم کنند. این شامل کمک به یافتن همسر مناسب، تسهیل مراسم ازدواج و رفع موانع مالی و اجتماعی می‌شود. در انتخاب همسر، معیار «صلاح» و شایستگی مورد توجه قرار گرفته است. این نشان می‌دهد که ازدواج نباید صرفاً بر مبنای جاذبه‌های ظاهری یا مادی باشد، بلکه باید بر پایه تقوا، اخلاق نیکو و تعهد دینی استوار باشد. آیه وعده الهی برای گشایش می دهد؛ به این باور رایج که فقر مانع ازدواج است، پاسخ می‌دهد و وعده می‌دهد که اگر زوج‌های جوان فقیر باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌کند. این وعده الهی نشان‌دهنده اهمیت توکل به خدا و اعتماد به رزاقیت او در امر ازدواج است. در پایان آیه، خداوند خود را «واسع» (گشایش‌دهنده) و «علیم» (دانا) معرفی می‌کند. این تأکید بر این نکته است که خداوند از نیازها و مشکلات بندگان خود آگاه است و توانایی آن را دارد که از راه‌های گوناگون به آنان گشایش و برکت عطا کند.
ترویج فرهنگ ازدواج آسان و آگاهانه
آیه ۳۲ سوره نور از چند جهت در ترویج فرهنگ ازدواج آسان و آگاهانه مؤثر است؛ تاکید و دستور به ازدواج، رفع نگرانی از فقر، تشویق به ازدواج با افراد صالح، ایجاد امید و توکل به خداوند، پیام های این آیه شریفه به مسلمانان و جامعه اسلامی است.
این آیه با دستور “وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَى مِنْكُمْ” (مردان و زنان بی‌همسر خود را همسر دهید) ازدواج را تشویق می‌کند و بر اهمیت آن در جامعه تأکید دارد. آیه وعده می‌دهد که اگر جوانان فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌سازد. این وعده باعث کاهش نگرانی‌ها از مسائل اقتصادی ازدواج می‌شود و جوانان را به ازدواج ترغیب می‌کند. تأکید دارد که با “الصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ” (غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان) ازدواج کنید. این نشان می‌دهد که در انتخاب همسر، باید به صلاح و شایستگی افراد توجه کرد و نه فقط به ثروت و موقعیت اجتماعی. این آیه شریفه با یادآوری “وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ” (خداوند واسع و آگاه است) امیدواری و توکل به خدا را در زمینه ازدواج تقویت می‌کند و به افراد اطمینان می‌دهد که خداوند در این مسیر آنها را یاری خواهد کرد.
به طور خلاصه، این آیه با تشویق به ازدواج، رفع نگرانی از فقر، تأکید بر شایستگی و ایجاد امید، نقش مهمی در ترویج فرهنگ ازدواج آسان و آگاهانه ایفا می‌کند.
تقویت بنیان خانواده و سلامت جامعه
آیه ۳۲ سوره نور به مؤمنان دستور می‌دهد که مردان و زنان مجرد و شایسته ازدواج را همسر دهند. عمل به این آیه می‌تواند به طرق زیر به تقویت بنیان خانواده و سلامت جامعه کمک کند: کاهش فساد اخلاقی از طریق ازدواج، که راهی مشروع برای ارضای نیازهای جنسی است و از انحرافات و روابط نامشروع جلوگیری می‌کند. ازدواج، سنگ بنای تشکیل خانواده است که نقش مهمی در تربیت فرزندان و انتقال ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی دارد. ازدواج، زمینه‌ساز افزایش و تولید نسل سالم و صالح است که نیروی انسانی مورد نیاز جامعه را تأمین می‌کند. ازدواج، موجب ایجاد آرامش روانی و امنیت عاطفی برای زن و مرد می‌شود و از بروز بسیاری از مشکلات روحی و روانی جلوگیری می‌کند. ازدواج، موجب گسترش و تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی می‌شود و به تقویت همبستگی و انسجام اجتماعی کمک می‌کند. ازدواج، می‌تواند به کاهش فقر و نابرابری اقتصادی کمک کند، زیرا زوجین با همکاری و همیاری می‌توانند زندگی بهتری را برای خود و خانواده‌شان فراهم کنند. از این روی، عمل به آیه ۳۲ سوره نور با تشویق به ازدواج، می‌تواند به ایجاد جامعه‌ای سالم، اخلاقی و پویا کمک کند.
تأخیر در ازدواج، آسیب ها و راهکارها
طبق آموزه های قران و روایات معصومین علیهم السلام موجب فساد در جامعه اسلامی می شود و آسیب ها و چالش هایی را برای افراد مجرد، خانواده و جامعه اسلامی ایجاد می کنند؛ تاخیر از در ازدواج بهنگام تأخیر در ازدواج، امکان انحرافات جنسی و روابط نامشروع و فساد اخلاقی را در جامعه افزایش می‌دهد. تأخیر در ازدواج منجر به کاهش سنین باروری و در نتیجه کاهش جمعیت می‌شود. مجرد ماندن طولانی مدت می‌تواند منجر افزایش بیماری‌های روانی از افسردگی، اضطراب و احساس تنهایی شود. تأخیر در ازدواج می‌تواند باعث افزایش سن تجرد قطعی و ایجاد مشکلات اجتماعی برای افراد مجرد شود. کاهش ازدواج، بنیان خانواده را تضعیف کرده و به تبع آن، جامعه را نیز آسیب‌پذیرتر می‌کند.
تغییر نگرش‌ها، تسهیل شرایط ازدواج، آموزش و مشاوره ، فرهنگ‌سازی، اصلاح قوانین، نقش آفرینی رسانه‌ها و حمایت‌های دولتی از راهکارهای ترویج ازدواج آسان و مطلوب در راستای عمل به این آیه شریفه است. ترویج نگرش‌های مثبت به ازدواج و تشویق جوانان به تشکیل خانواده اولین نیاز این حرکت است، کاهش هزینه‌های ازدواج، ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و تأمین مسکن، ارائه آموزش‌های مناسب در زمینه انتخاب همسر، مهارت‌های زندگی زناشویی و مسائل جنسی، ارائه تسهیلات و وام‌های ازدواج، ایجاد مراکز مشاوره و حمایت از زوج‌های جوان، ترویج فرهنگ ازدواج آسان و پرهیز از تجمل‌گرایی و توقعات غیرمنطقی، اصلاح قوانین مرتبط با خانواده و ازدواج به منظور حمایت از حقوق زوجین و فرزندان، استفاده از رسانه‌ها برای ترویج ازدواج آگاهانه و مسئولانه و ارائه الگوهای موفق زندگی خانوادگی مجموعه ای از عوامل و راهکاری تسهیل و ترویج ازواج در جامعه اسلامی است.
البته نهادهای اجتماعی و حاکمیتی نقش حیاتی در تسهیل ازدواج جوانان و رفع موانع آن دارند. به اختصار، این نقش‌ها عبارتند از :ایجاد سیاست‌های حمایتی، تدوین و اجرای سیاست‌های کلان اقتصادی و اجتماعی به منظور کاهش بیکاری، تورم و افزایش قدرت خرید جوانان، اختصاص بودجه کافی برای ارائه تسهیلات ازدواج، وام‌های کم‌بهره و کمک‌های مالی به زوج‌های جوان، تأمین مسکن جوانان و ارائه طرح‌های مسکن ارزان‌قیمت و تسهیلات برای خرید یا اجاره مسکن توسط زوج‌های جوان. حمایت از کسب و کار و ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان. بازنگری و اصلاح قوانین مرتبط با خانواده و ازدواج به منظور حمایت از حقوق زوجین و فرزندان و رفع تبعیض‌ها. نظارت بر عملکرد نهادهای مرتبط با ازدواج و خانواده و ارزیابی اثربخشی برنامه‌ها و سیاست‌ها، از وظایف نهادهای نهادهای حاکمیتی در حمایت و ترویج ازدواج آسان است.
نهادهای اجتماعی نیز هرکدام با فعالیت های ویژه ای می توانند در این راستا تاثیرگذار باشند. موسسات خیریه با ارائه کمک‌های مالی، جهیزیه و سایر خدمات به زوج‌های نیازمند. مراکز مشاوره با ارائه خدمات مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره خانواده و آموزش مهارت‌های زندگی زناشویی. مساجد و مراکز مذهبی با ترویج فرهنگ ازدواج آسان و پرهیز از تجمل‌گرایی، برگزاری مراسم ازدواج ساده و کم‌هزینه. رسانه‌ها با ترویج ازدواج آگاهانه و مسئولانه، ارائه الگوهای موفق زندگی خانوادگی و نقد و بررسی مسائل مربوط به ازدواج. سازمان‌های مردم‌نهاد با فعالیت در زمینه‌های مختلف مرتبط با ازدواج و خانواده، از جمله آموزش، مشاوره، حمایت‌های مالی و حقوقی. نظام آموزشی از طریق گنجاندن آموزش‌های مرتبط با ازدواج و خانواده در برنامه‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها. و خانواده با حمایت عاطفی و مالی از جوانان برای ازدواج، تلاش برای کاهش توقعات و هزینه‌های ازدواج، و تسهیل فرآیند همسریابی و آداب و رسوم و مراسمات ازدواج. بنابراین با همکاری و هماهنگی بین این نهادها، می‌توان موانع ازدواج جوانان را کاهش داد و زمینه را برای تشکیل خانواده‌های سالم و پایدار فراهم کرد.
برکات ترویج ازدواج و جوانی جمعیت
عمل به آیه ۳۲ سوره نور از طریق تشویق به ازدواج به جوانی و ازدیاد جمعیت در ایران اسلامی کمک می‌کند، زیرا که ازدواج به موقع، فرصت باروری را افزایش داده و در نتیجه، نرخ موالید را بالا می‌برد. تشویق به ازدواج در سنین پایین‌تر، باعث می‌شود زنان در سنین مناسب‌تری صاحب فرزند شوند که هم برای سلامت مادر و هم برای سلامت فرزند مفید است. امروزه جلوگیری از پیری جمعیت بسیار ضروری است. افزایش نرخ موالید و کاهش سن باروری، به تعادل ساختار سنی جمعیت کمک کرده و از پیری جمعیت جلوگیری می‌کند. جمعیت جوان و پویا، نیروی انسانی لازم برای پیشرفت اقتصادی، علمی و فرهنگی کشور را فراهم می‌کند. یک ملت جوان، توانمندتر و خلاق‌تر است و بهتر می‌تواند در عرصه‌های مختلف جهانی رقابت کند. جمعیت جوان و زیاد، به تقویت بنیه دفاعی کشور کمک کرده و امنیت ملی را تضمین می‌کند. یک ملت با جمعیت زیاد، تأثیرگذاری بیشتری در معادلات بین‌المللی دارد و می‌تواند نقش مؤثرتری در جهان ایفا کند. خانواده، مهم‌ترین نهاد برای انتقال فرهنگ و ارزش‌های دینی و ملی به نسل‌های آینده است. افزایش ازدواج و تشکیل خانواده، به حفظ و تقویت این ارزش‌ها کمک می‌کند. جمعیت جوان، بازار مصرف بزرگ‌تری را ایجاد می‌کند که به رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی کمک می‌کند. در ادبیات دینی و سیاسی، “امت پیروز” به جامعه‌ای اشاره دارد که بر اساس ارزش‌های اسلامی ساخته شده، در مسیر پیشرفت و تعالی گام برمی‌دارد و در برابر چالش‌ها و تهدیدها مقاوم است. جمعیت جوان، مؤمن و متعهد، یکی از ارکان اصلی تحقق این آرمان است.
بنابراین، عمل به آیه ۳۲ سوره نور و تلاش برای تسهیل ازدواج جوانان، نه تنها یک وظیفه دینی و اخلاقی است، بلکه یک ضرورت ملی برای حفظ عزت، اقتدار و پیشرفت ایران اسلامی به شمار می‌رود.
ترویج ازدواج و جوانی جمعیت زمینه ساز ظهور
عمل به آیه ۳۲ سوره نور با تشویق به ازدواج و فرزندآوری، می‌تواند به افزایش و جوانی جمعیت شیعه کمک کند که این موضوع به طور غیرمستقیم به زمینه‌سازی ظهور امام زمان (عج) مرتبط است. دلایل این ارتباط به شرح زیر است: ازدیاد جمعیت شیعه به معنای افزایش احتمال وجود نیروهای مؤمن، متعهد، و آماده برای یاری امام زمان (عج) در هنگام ظهور است. هرچه تعداد شیعیان بیشتر باشد، احتمال وجود یاران خاص و سربازان فداکار که در روایات به آنها اشاره شده است، افزایش می‌یابد. افزایش جمعیت شیعه، به تقویت فرهنگ و معارف اهل بیت (ع) در جامعه کمک می‌کند. هر چه تعداد خانواده‌های شیعه بیشتر باشد، امکان تربیت فرزندان بر اساس آموزه‌های دینی و اخلاقی بیشتر می‌شود و نسل‌های آینده با معارف اهل بیت (ع) آشنایی بیشتری خواهند داشت. ازدیاد جمعیت شیعه، به افزایش تأثیرگذاری آنان در سطح جهانی کمک می‌کند. هر چه تعداد شیعیان در کشورهای مختلف بیشتر باشد، صدای آنان رساتر خواهد بود و می‌توانند نقش مؤثرتری در گسترش عدالت، صلح و معنویت در جهان ایفا کنند. در دوران غیبت، شیعیان با فتنه‌ها و تهدیدهای مختلفی روبرو هستند. جمعیت زیاد و جوان، می‌تواند در برابر این تهدیدها مقاوم‌تر باشد و از ارزش‌ها و اعتقادات خود دفاع کند.
جامعه سالم که با ازدواج آسان و بنیان های خانواده های مهدوی شکل می گیر؛ آمادگی بیشتری برای پذیرش حکومت جهانی امام زمان (عج) خواهد داشت. جامعه‌ای که بر اساس ارزش‌های اسلامی ساخته شده و از نظر اخلاقی و معنوی رشد کرده باشد، آمادگی بیشتری برای پذیرش حکومت جهانی امام زمان (عج) دارد. افزایش جمعیت شیعه و تقویت فرهنگ اهل بیت (ع)، به ایجاد چنین جامعه‌ای کمک می‌کند.
به طور خلاصه، عمل به آیه ۳۲ سوره نور با کمک به افزایش جمعیت شیعه و تقویت فرهنگ و معارف اهل بیت (ع)، به طور غیرمستقیم به زمینه‌سازی ظهور امام زمان (عج) کمک می‌کند. البته، این تنها یکی از عوامل زمینه‌ساز ظهور است و عوامل دیگری مانند اصلاح نفس، ترویج عدالت، و آمادگی برای فداکاری نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.
محمدباقر مشکاتی
