پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها_حسین حسنی: حضرت موسی بن جعفر علیه السلام ملقب به کاظم و باب الحوائج هستند و در منابع شیعه و سنی، گزارش‌های مختلفی درباره بردباری و سخاوت امام کاظم علیه السلام وجود دارد به طوری که شیخ مفید ایشان را بخشنده‌ترین مردم زمان خودشان دانسته که شب‌ها برای فقیران مدینه آذوقه می‌بردند.
ابن عنبه درباره سخاوت موسی بن جعفر علیه السلام گفته است که ایشان شب‌ها از خانه بیرون می‌رفتند و کیسه‌هایی از درهم همراه داشتند و به هر کس می‌رسیدند یا به کسانی که به احسان ایشان چشم داشتند، می‌بخشید تا بدانجا که کیسه‌های پول ایشان ضرب‌المثل شده بود. همچنین گفته شده موسی بن جعفر علیه السلام به کسانی که به ایشان آزار می‌رساندند نیز بخشش می‌کردند و وقتی به ایشان خبر می‌دادند فردی در صدد اذیتشان بوده، برایش هدیه می‌فرستادند.
شاید همین ویژگی و سیره امام موسی کاظم علیه السلام باعث شده بود که به ایشان لقب باب الحوائج را داده اند زیرا علاوه بر احسان و سخاوتی که داشتند روایات زیادی از ایشان پیرامون طلب روزی و راهنمایی مردم برای کسب روزی حلال نقل شده است که در اینجا به برخی از این روایات شاره می کنیم.
امام کاظم علیه السلام در روایتی فرمودند «هر که دنیادوست شود، ترس آخرت از قلبش رخت بربندد. اگر به بنده‌ای علمی عطا شد و او محبتش به دنیا افزون گشت، از خدا دورتر می‌شود و خشم الهی بر او بیشتر خواهد شد. (تحف‌العقول،۱۴۰۴ق، ۳۹۹)
در روایت دیگری امام كاظم عليه السلام به هشام بن حكم فرمودند «اى هشام، خردمندان در دنيا زاهدند و به آخرت تمايل دارند؛ زيرا آنان مى‌دانند كه دنيا هم طالب است و هم مطلوب و آخرت [نيز] هم طالب است و هم مطلوب. پس هر كس آخرت را بجويد، دنيا به جستجويش مى‌پردازد، تا روزى‌اش را به طور كامل دريافت كند. و هر كس دنيا را بجويد، آخرت به جستجوى او مى‌پردازد تا مرگ به سراغش آيد و دنيا و آخرتش را تباه سازد. اى هشام، هر كس بى‌نيازىِ بدون مال، آسايش قلب از حسادت و سلامت در دين را خواهان است، پس با حال تضرع از خداوند درخواست كند تا عقلش را كامل كند. پس هر كس تعقل كند به آنچه كفايتش مى‌كند، قناعت مى‌ورزد و هر كس به آنچه وى را كفايت مى‌كند قناعت ورزد، بى‌نياز مى‌شود و هر كس به آنچه برايش كافى است قناعت نورزد، هرگز بى‌نيازى را درك نمى‌كند.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۱۱۹
همچنین نقل شده است که ابراهيم بن عبد الحميد از امام كاظم عليه السلام روايت مى‌كند كه لقمان به فرزندش فرمود: «اى پسركم، دنيا دريايى است كه نسل‌هاى فراوانى در آن غرق شده‌اند …. اى پسركم، از دنيا به اندازۀ كفايت بردار و به گونه‌اى در آن وارد نشو كه به آخرتت زيان زند و آن را ترك نكن تا سربار مردم شوى.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۱۲۵
امام کاظم علیه السلام همواره به کار و تلاش در دنیا در کنار تلاش برای آخرت توصیه می کردند و از ایشان روايت شده كه فرمودند «براى دنيايت آنگونه كار كن كه گويا زندگى جاودان دارى و براى آخرتت آنگونه كار كن كه گويا فردا مرگت فرا خواهد رسيد.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۱۲۵
حضرت موسی بن جعفر علیه السلام در روایتی که از پدرانشان نقل فرمودند که پیامبر صلوات الله علیه و آله در رابطه با نحوه کار کردن و طلب روزی و گشایش در تجارت فرمودند «صبح زود به دنبال نيازهاى‌تان برويد؛ به درستى كه آنها ( رفع نیازهایتان در صبح زود) آسان شده‌اند و نوشتن را بكار گيريد؛ چرا كه آن سبب گشايش نياز است و نيكى را از معتمدان و خيران بجوييد.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۱۵۱
همچنین امام كاظم عليه السلام به سماعة بن مهران فرمودند «از تنبلى و دلتنگى و افسردگى بپرهيز؛ چرا كه اگر تنبلى كنى، كار نمى‌كنى و اگر دلتنگ و افسرده شوى، حق را بجاى نمى‌آورى.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۱۶۱
بشير الدهان از امام موسى بن جعفر عليهما السلام روايت مى‌كند که در نکوهش سستی و تنبلی در معاش و آرزوى خواب و بيكارى زياد فرمودند «همانا خداوند، بندۀ پرخواب و بيكار را دشمن مى‌دارد.» و در روایت دیگری فرمودند «خداوند بندۀ پرخواب را بسيار دشمن دارد؛ خداوند بندۀ بيكار را بسيار دشمن دارد.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۱۶۵
هشام بن احمد از امام كاظم عليه السلام روايت مى‌كند كه فرمودند «بهاى عقار(ملک) نابود مى‌شود مگر آن‌كه در ملك ديگر مثل آن مصرف شود.» و در روایت دیگری امام كاظم عليه السلام از پدرشان و ایشان از جدشان روايت فرمودند که «فروشندۀ مزرعه محروم است و خريدار آن روزى داده شده است.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۲۹۹
امام صادق علیه السلام در باب استحباب معامله با كسى كه در خير و نعمت بزرگ شده فرمودند « جز با کسی که در نعمت بزرگ شده است معاشرت و معامله نکنید» و امام کاظم علیه السلام در روایتی فرمودند هركس در فقر به دنيا آيد، توانگرى او را به سرکشی و تکبر وا می دارد» که از این روایت استفاده یم شود که معامله و تجارت با هر فردی اثر خاصی دارد و تجارت با افرادی که خداوند به آنها نعمت داده است سبب گشایش و افزایش روزی می شود.
همچنین روایات فراوانی از امام کاظم علیه السلام در رابطه با اجتناب از حرام و حرمت كسب با محرّمات و جواز كسب با مباحات و مباح بودن صنايع و حرفه‌ها و رعايت تقوا و امانت بیان شده است. به طوری که امام كاظم عليه السلام به داود صرمى فرمودند «اى داود! همانا حرام زياد نمى‌شود و اگر زياد شود، در آن بركت نيست و آنچه از آن انفاق كند، پاداش نمى‌برد و آنچه پس از خود بر جاى گذارد، توشه‌اش به سوى آتش خواهد بود.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۳۱۵
وشّا از امام كاظم عليه السلام روايت مى‌كند كه فرمودند «راه چارۀ انسان در كار و كسب اوست.» منابع فقه شيعه؛ ج۲۲، ص: ۳۳۵ و در روایت دیگری بیان شده است که فردی که به موسی بن جعفر علیه السلام از کسادی تجارتش شکایت کرده و راهنمایی خواسته بود فرمودند تجارت های مختلف را امتحان کن و از هر کدام که سودی به تو رسید آن را رها نکن » که نشان می دهد خداوند روزی هر انسانی را در تجارت یک چیز قرار داده است و انسان باید تجارتی که از آن سود می برد را ادامه دهد و بر آن تجارت استمرار بورزد.
