در نشستی همزمان با ایام رحلت حضرت معصومه سلام الله علیها با عنوان “الگوی دختر مسلمان” شخصیت علمی و معنوی این حضرت مورد بررسی قرار گرفت و به شبهاتی پیرامون عدم ازدواج و شهادت کریمه اهل بیت(ع) پاسخ گفته شد.
به گزارش پایگاه خبری آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه عیلهاالسلام، در آستانه فرا رسیدن سالروز رحلت شهادت‌گونه حضرت معصومه سلام الله علیها نشست مشترک شخصیت شناسی کریمه اهل بیت با عنوان “الگوی دختر مسلمان” با مشارکت خبرگزاری های ایسنا و ایکنای قم در دفتر ایسنا با حضور اساتید برجسته حوزه شخصیت شناسی حضرت، حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر حسینی نژاد مشاوره تولیت آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها در امور روحانیت و حجت الاسلام و المسلمین علی اشرف عبدی مدیر پژوهشکده علوم و معارف قرآن وابسته به آستان مقدس برگزار شد.
در ابتدای جلسه حجت الاسلام و المسلمین حسین نژاد با بیان اینکه حضرت معصومه(س) از ائمه نیست اما عصمت صغری دارد، عنوان کرد: کسی که عصمت صغری دارد دارای مقام بالا و بزرگی است؛ در زیارتنامه حضرت می‌خوانیم “یا فاطمه اشفعی لنا فی الجنه فان لک عند الله شانا من شان” این شأن چه شأنی است که خداوند به حضرت داده که وقتی ایشان در قم ساکن می شوند، این شهر محور حوزه های علمیه، محور مرجعیت، محور شک گیری انقلاب اسلامی و صدور آن، محور تربیت بیش از ۱۵ هزار طلبه غیر ایرانی که سفیر انقلاب و شیعه جعفری در کشورهای خود باشند، می شود؛ اینها جزء مواردی می باشد که بزرگان را حیران از عظمت این بانو کرده است.
** از دلایل هجرت حضرت تبلیغ دین و پاسخ به شبهات بوده است
رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم ادامه داد: حضرت معصومه(س) هم خواهر هم عمه و هم فرزند امام معصوم هستند؛ خداوند همه نعمت ها را همچون حضرت زینب(س) به ایشان داده است؛ به ویژه اینکه حضرت مهاجری است که برای تبلیغ دین هزاران فرسخ را پیموده که یکی از اهداف زیارت برادر همین تبلیغ دین بوده است؛ تبلیغ و ترویج دین و پاسخ به شبهاتی که در ذهن متدینین وجود داشته و مخالفین آنها را ایجاد کرده بودند یکی از دلایل هجرت حضرت معصومه(س) می باشد.
مشاوره تولیت آستان مقدس با بیان اینکه حضرت زهرا(س) در روز محشر همه انسان‌های عالم را شفاعت می‌کنند، گفت: در برخی روایات آمده است حضرت معصومه(س) شفیعه محشر است که شیعیان را شفاعت میکند؛ معتقدم هنوز مقام عالی این حضرت شناخته نشده است و ما تنها قطره ای از اقیانوس را چشیده ایم.
**اثبات عصمت حضرت با مراجعه به آیات قرآن
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین عبدی با اشاره به عصمت صغری حضرت معصومه(س) اظهار داشت: در این خصوص می‌توان به دو آیه اشاره و از آنها استفاده کرد که این مقام دست یافتنی است و محال نیست؛ آیه « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ يَجعَل لَكُم فُرقا» این آیه از یک سو مردم را امر به تقوا می کند از سوی دیگر پاداشی برای تقوا قرار می دهد؛ پس کسب تقوا ممکن است چرا که خداوند آنچه محال باشد را امر نمی کند؛ لذا چون کسب تقوا ممکن است پس گرفتن فرقان هم میسور خواهد بود که اگر نبود خداوند چنین وعده ای نمی داد.
مدیر پژوهشکده علامه طباطبایی با بیان اینکه کسب تقوا و فرقان با تلاش در راه خدا و اطاعت از خدا حاصل شدنی است، اظهار داشت: این همان عصمت عملی است که راهش باز می باشد؛ حضرت معصومه سلام الله علیها چون در دامن پدر معصوم و در کنار برادر معصوم تربیت شدند برای ایشان به مراتب مقدور و میسور خواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به آیه« فمن تبع هدای فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون» گفت: این آیه با “من” آغاز می شود و این “من” شامل همه انسانها است؛ پس هرکس با اطاعت از خدا و اهل بیت و راهنمایان دین به مرحله عالی تقوا میرسد و در واقع به عصمت عملی رسیده و خداوند هم برای این اطاعت پاداشی قرار داده و این پاداش آرامش و رفع غم و اندوه است.
**فرهنگ قم جدای از فرهنگ اهل بیت نیست/پژوهش در خصوص تشیع و قم توامان است
عبدی در ادامه به هجرت حضرت معصومه(س) اشاره داشت و بیان کرد: برای شناخت حضرت معصومه(س) ابتدا باید در خصوص قم مطالعاتی داشته باشیم؛ قم حرم اهل بیت علیه السلام است و فرهنگ و تاریخ این شهر با ائمه ارتباط مستقیم دارد؛ فرهنگ قم جدای از فرهنگ اهل بیت نیست و فرهنگ اهل بیت نیز جدا از قم نیست به طوری که مطالعه و پژوهش در خصوص تشیع و قم توامان است.
وی با اشاره به حدیثی از امام موسی کاظم مبنی بر «رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ یَدْعُو النَّاسَ إِلَى الْحَقِّ یَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ»عنوان کرد: ما انقلاب اسلامی ایران را مصداق این حدیث می دانیم لکن از نگاه فرهنگ اسلامی و تشیع یک چشم انداز است که اهل بیت علیه السلام ترسیم می کنند؛ حالا این چشم انداز را چه کسانی باید عملیاتی کنند؟ این چشم انداز آینده تشیع است که عملی کردن آن از خود معصوم و فرزندان و خانواده او آغاز می‌شود و اولین اقدام و گام آنها هجرت خود و خانواده و فرزندان آنهاست؛ حضرت معصومه سلام الله علیها برای انجام این مأموریت اعزام می‌شود و مهاجرت می کند.
عبدی با بیان اینکه مسئله دیگر در هجرت زمینه انجام آن است گفت: زمینه هجرت، مردم و خواست مردم قم بود؛ آنها هم با اهل بیت آشنایی داشتند و هم تشنه معارف اهل بیت علیه السلام بودند لذا آن چشم انداز به این سمت و سو نشانه میرود.
**حضرت معصومه(س) الگویی کامل در همه ابعاد شخصیتی
در ادامه حسین نژاد به ابعاد شخصیتی حضرت معصومه سلام الله علیها اشاره داشت و گفت: درباره شخصیت علمی و معنوی حضرت باید گفت در همه ابعاد حضرت الگوی کامل بوده اند ایشان هم دریایی از معلومات و هم بحری از معنویت بوده است.
مشاور تولیت آستان مقدس به روایتی از کودکی حضرت سلام الله علیها اشاره داشت و بیان کرد: در زمانی که حضرت ۹ یا ۱۰ سال بیشتر نداشتند، جمعی از شیعیان که به مدینه رفته بودند بسته ای از سوالات خود را برای گرفتن پاسخ از امام موسی کاظم(ع) ارائه می کنند در آن زمان امام موسی کاظم(ع) در مدینه حضور نداشتند و امام رضا(ع) نیز در آنجا نبودند، وقتی آن جمعیت برای گرفتن پاسخ می آیند بسته ای از پاسخ را دریافت می‌کنند و در حال خروج از مدینه بودند که با امام موسی کاظم علیه السلام روبرو می شود آنها که فکر می کردند پاسخ ها را از امام گرفته اند آن را به امام عرضه می کنند و اما م پس از مطالعه پاسخ ها با غرور می‌فرمایند “فداها ابیها” این همان تعبیری است که حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم برای حضرت زهرا سلام الله علیها استفاده کرده است و نشان از قدرت علمی حضرت معصومه سلام الله علیها در سن ۹ سالگی دارد ایشان یک عالمه با تقوا بوده اند.
رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم ادامه داد: تقوا و اخلاص و قدرت معنوی حضرت معصومه(س) آنجا مشخص می‌شود که ایشان برای ترویج دین و بهانه ملاقات برادر در آن زمان که بنی عباس بیشترین سختگیری را به این خاندان داشتند حرکت میکند و زمانی که از دشمن از حرکت ایشان آگاه می‌شود جمعیتی را برای ترور وی مامور می کنند.
**وجود ۵ روایت از حضرت معصومه(س)/تاکید بر ولایت در کلام حضرت
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین عبدی با بیان اینکه اگر بخواهیم در خصوص شاخص های برتری و فضایل شخصی مطلبی را بیان کنیم باید به قرائن و احوال او توجه داشته باشیم، اظهار داشت: از حضرت معصومه سلام الله علیها تنها ۵ حدیث از لابلای تاریخ به ما رسیده است؛ این به این معنا نیست که حدیثی نقل کرده باشند چرا که آثار تاریخی در دوره های متفاوت از بین رفته و ممکن است بسیاری از احادیث آثار بزرگان در لابلای همان آثار از بین رفته باشد.
مدیر پژوهشکده علامه طباطبایی با اشاره به پنج روایت رسیده از حضرت معصومه سلام الله علیها تصریح کرد: با دقت در این روایات شاهد هستیم که هر پنج بر ولایت تأکید دارند؛ روایت اول در خصوص غدیر خم حدیث دوم حماسه غدیر را به بیان دیگر میکند و حدیث سوم بر دوستی آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم تاکید دارد، حدیث چهارم فضایل شیعه است و حدیث پنجم در خصوص طهارت سیدالشهدا علیه السلام می باشد.
حجت الاسلام و المسلمین عبدی عنوان کرد: جمع بندی این احادیث رسیده نشان می دهد ارتباط باطنی میان این بانوی بزرگوار و ولایت
وجود دارد که همه احادیث بر محور ولایت است و نشان می دهد این بانوی بزرگوار در بحث ولایت پذیری از افراد خاص بودند.
**اولین شهیده راه ولایت امام رضا(ع)
حجت الاسلام و المسلمین حسین نژاد با بیان اینکه ما شیعیان معتقدیم حضرت زهرا سلام الله علیها اولین شهید راه ولایت اند، عنوان کرد: حضرت معصومه(س) اولین شهیده راه ولایت آقا امام رضا(ع) است چرا که ایشان اولین کسی بودند که به سمت امام حرکت کردند پس حضرت سلام الله علیها اولین شهید راه اثبات حقانیت امام رضا علیه السلام بودند.
وی با بیان اینکه قم از ابتدا مرکز شیعیان نبوده است و غالبا زرتشتیان ساکن این منطقه بوده اند، اضافه کرد: ائمه ما با دقت نسبت به قم بستر سازی حضور حضرت(س) را فراهم کردند و در اولین اقدام به اشعری ها دستور هجرت به قم را می دهند، باید توجه داشت که یکی از راه های تربیتی و اصلاح فرهنگ اینست که افرادی صاحب شخصیت را در منطقه مستقر کنیم لذا امام دستور می دهد که اشعری ها به منطقه ای که زرتشتی ها در آن زندگی می کردند، هجرت کنند.
وی گفت: با حضور اشعری ها در واقع شهر قم این قدرت را پیدا می کند که محل انتشار فرهنگ شیعی و فرهنگ معنوی امامت باشد که اینها همه بسترسازی جهت حضور حضرت(س) در شهر قم بوده است.
مشاوره تولیت آستان مقدس حرم حضرت معصومه سلام الله علیها در ادامه با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه هر امامزاده یک قطب فرهنگی است، افزود: پس از حضور حضرت معصومه سلام الله علیها در قم حضور سایر امام زادگان به برکت حضور بی بی بوده است، حضرت پس از اتفاقاتی که در اطراف فسا برایشان می افتد و کاروان ایشان مورد حمله دشمنان اهل بیت قرار می گیرد، میخواهد که وی را به قم برسانند، وجود حرم حضرت(س) در قم عامل هدایت مردم بوده است و به واسطه این حضور سایر امام زادگان نیز به این محل آمدند و اگر امروز قم چیزی دارد از همان هدایت است.
حسین نژاد با بیان اینکه هدایتهای حضرت(س) و امامزادگان همچنان ادامه داد به حضور سالانه ۲۰ هزار اروپایی در حرم مطهر اشاره کرد و گفت: زمانی که نماینده مرکل صدراعظم آلمان به ایران آمده بود درخواست زیارت حرم را داشت؛ وی گفت من نمی توانستم از اینجا بگذرم بدون اینکه زیارت کنم، در این مکان بوی حضرت مریم به مشام می رسد و آرامشی عجیب جاری می باشد.
وی تاکید کرد: این قبور و امامزادگان هنوز هم مایه هدایت هستند؛ چه بسیار افرادی که پس از حضور در حرم، تحولی در زندگیشان رخ داده است.
در بخش دیگر حجت الاسلام والمسلمین عبدی به بیان ویژگی های شهر قم پرداخت و گفت: چهل حدیث برای قم زیاد است اما قدیمی ترین آن نسخه ای خطی به نام فضائل قم بوده که سید محمدمهدی حسینی قمی در سال ۱۱۱۶ قمری نوشته، وی هم عصر با علامه مجلسی بوده است.
وی با بیان اینکه اصل این نسخه خطی در مدرسه فیضیه نگهداری می شود، گفت: در آن کتاب احادیثی در خصوص یاران امام زمان(عج) در قم با سند آمده است؛ همچنین روایتی از امیرالمومنین(ع) نیز آمده که در آن قم به عنوان محلی که شریعت پیامبران در آن توسط امام زمان نهایی می شود اشاره دارد.
عبدی با اشاره به روایاتی از پیامبر در خصوص معراج عنوان کرد: ستایش، مدح و توصیف قم مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه به معراج پیامبر، امامت علی(ع) و حیات امام صادق(ع) برمیگردد.
مدیر پژوهشکده علوم و معارف قرآن در ادامه به منزلت حضرت اشاره و افزود: خداوند متعال پاداش زیارت حضرت معصومه(س) را می دهد لذا در مباحث زیارت حضرت شک نداشته باشیم که احادیث صحیح، حسن و درست هستند و در سند آنها شکی وجود ندارد.
**نبود هم کفو و شرایط سیاسی و اجتماعی دوران علل عدم ازدواج حضرت
عبدی در بخش دیگر به موضوع ازدواج نکردن حضرت اشاره کرد و گفت: همیشه در جوامع اسلامی سنت بوده است دختران را به کسانی می دادند که از نظر طبق خانوادگی و کفویت هم تراز باشند؛ حضرت معصومه(س) مادری چون نجمه خاتون و پدری معصوم و برادری معصوم دارند، و همچنین از جایگاه علمی خاص برخوردار است و آن چنان منزلت و شأنیتی پیدا کرده است که در زیارتنامه خطاب می کنیم “فان لک شأنا من شأن”، همچنین رسیدن به مقام عصمت عام در بالاترین درجه آن لذا همسری در این حد باید باشد.
وی با تاکید بر اینکه یکی از دلایل عدم ازدواج حضرت این بود که کفوی در روزگار خود نداشتند، اظهار داشت: این خاندان در آن روزگار مدام در حال کوچ و هجرت بودند چراکه پدربزرگوارشان یا در زندان بود یا به دنبال ترویج دین؛ لذا همسری که شرایط زندگی با حضرت را داشته باشد وجود نداشت ولکن بر فرض هم که وجود داشت شرایط سیاسی و اجتماعی به گونه ای بود که کسی در آن خفقان بنی عباسی جرات حضور در منزل امام موسی کاظم(ع) را نداشت.
عبدی بیان کرد: برخی ادعا می کنند که امام موسی کاظم(ع) وصیت کرده است که فرزندان من ازدواج نکنند این خلاف سنت پیامبر می باشد و شبهه ای از بیخ غلط است؛ عدم ازدواج حضرت از دو بحث نبود هم کفو و شرایط اجتماعی جامعه خارج نیست.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین حسین نژاد در خصوص رحلت شهادت گونه حضرت معصومه(س) گفت: هجرت آن حضرت مخافت صریح با دربار عباسیان بود، بهترین فرد برای بازگوکردن فلسفه هجرت امام رضا و روکردن دست حاکمان عباسی، حضرت معصومه(س) بوده است به همین دلیل تیم‌هایی را در اطراف مدینه مامور کردند تا کاروان حضرت را ترور کنند ولی کاروان نیز مخفیانه و با سختی وارد ساوه شدند، وقتی به این شهر رسیدند؛ بیشتر همراهان حضرت را ترور و شهید کردند، ترور آن حضرت نیز در دستور کار ایشان بوده است؛حتی اگر نگوییم که حضرت را مسموم کردند اما این آلام و شدات که بر ایشان وارد شد وی را در بستر بیماری انداخت لذا اگر بگوییم حضرت، به شهادت رسیده است غلوآمیز نیست.
حجت الاسلام والمسلمین عبدی نیز در این خصوص سه شاهد از روایات را عنوان و اظهار کرد: مولف “بحرالانساب” در صفحه ۸۳ این کتاب علت شهادت حضرت را مسمومیت در ساوه بیان می کند، همچنین در “الحیات السیاسیه للامام الرضا علیه السلام” صفحه ۴۲۸ به این موضوع اشاره دارد؛ در کتاب “جغرافیای تاریخی سرزمین های شرقی” صفحه ۲۲۶ نیز به مسمومیت حضرت کریمه اهل بیت(ع) اشاره داشته است.
منبع: ایسنا
