به گزارش پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها، در آیین مقدس اسلام روزه به‌عنوان یکی از باارزش‌ترین عبادت‌ها در ماه مبارک رمضان عنوان‌شده و در احادیث روزه‌داری در گرما مصداق جهاد فی سبیل الله است.
گذشته از برکات و ثواب‌های معنوی روزه، روزه به دلیل طبع گرم و صفراوی بودن برای بدن و سلامت کبد، گرم شدن معده و بهبود فعالیت روده‌ها نقش مهمی دارد؛ البته به این شرط که روزه‌داران در ماه مبارک رمضان تغذیه مناسبی به‌ویژه در وعده سحری داشته باشند.
ازآنجایی‌که تغذیه در ماه مبارک رمضان و به‌ویژه در وعده سحر از اهمیت زیادی برخوردار است پای سخنان خانم دکتر شریف، کارش طب اسلامی و طب سنتی و از پژوهشگران عرصه طب نشسته و توصیه‌های ایشان را در مورد تغذیه در وعده سحر جویا شدیم.
خانم شریف با اشاره به اهمیت تغذیه صحیح در ماه مبارک رمضان، گفت: تغذیه درست در ماه مبارک رمضان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
وی با اشاره به اهمیت تغذیه در وعده سحر افزود: تغذیه در وعده سحر به دلیل طولانی بودن ساعات روزه‌داری باید به شکلی باشد که قند موردنیاز مغز را در طول روز تأمین کند؛ زیرا مغز مهم‌ترین مصرف گلوکز یا قند در میان اعضای بدن است.
استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: یکی دیگر از نکات مهم درباره غذای مصرفی وعده سحر این است که غذای مصرفی در این وعده باید حاوی تری گلیسرید باشد تا بتواند نیاز قلب و عضلات بدن را تأمین کند؛ زیرا عضلات در بدن با مصرف چربی فعالیت خود را انجام می‌دهند.
شریف بابیان اینکه وعده سحری برخلاف تصور همگان از اهمیت زیادی برخوردار است و روزه گرفتن بدون سحری آسیب زیادی را به بدن وارد می‌کند، خاطرنشان کرد: برای اینکه بتوان در وعده سحر تغذیه مناسبی داشت باید به‌موقع و زود از خواب بیدار شد؛ زیرا میان خوردن مایعات و غذاهای جامد باید فاصله ایجاد شود چراکه اگر غذاهای جامد به همراه مایعات بدون فاصله میل شود موجب فساد معده، معده درد، نفخ معده، التهاب معده و یبوست و مشکلات گوارشی از این قبیل می‌شود.
وی افزود: همچنین تند خوردن غذا در هنگام سحر موجب ورود هوا به معده و بروز مشکلات گوارشی برای فرد می‌شود؛ بنابراین زود بیدار شدن مهم‌ترین راهکار برای سلامت بدن در هنگام روزه‌داری است.
استاد حوزه علمیه خواهران بابیان اینکه طبع روزه ازنظر طب اسلامی صفرا بوده یعنی گرم و خشک است و انرژی بدن را زیاد کرده و معده را گرم می‌کند، افزود: اگر فرد در وعده سحر تغذیه درستی داشته باشد روزه‌داری به گرم شدن معده و تعادل آن در طول روز کمک می‌کند.
شریف ادامه داد: صفراوی بودن طبع روزه موجب می‌شود که روزه‌دار در طول روز احساس شادی، نشاط و تحرک داشته باشد و به دلیل گرم بودن معده و مغز در طول ماه مبارک رمضان عملکرد مغز و بدن متعادل و بهتر می‌شود البته این موضوع مشروط به این است که فرد در وعده سحر تغذیه صحیحی داشته باشد.
غذاهای مناسب برای وعده سحر
وی افزود: در وعده سحر همان‌طور که تأکید شد باید غذاهایی مصرف شود که بتواند چربی و قند موردنیاز بدن را تأمین کند و مصرف غذاهای سنتی مانند قورمه‌سبزی، قیمه، کباب، آبگوشت برای وعده سحر مناسب است البته این غذاهای سنتی که دارای طبع گرم و خشک هستند باید به‌موقع میل شوند و باید توجه داشت و این غذاها را با مصلح آن‌ها مصرف کرد.
شربت عسل و ارده بهترین تغذیه برای وعده سحر
کارشناس معارفی آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها ادامه داد: عده‌ای از افراد در وعده سحر میل به غذاهای پخته نداشته و این افراد می‌توانند به‌جای مصرف غذای پخته عسل را به همراه کره میل کرده و یا شربت عسل را به همراه ارده میل کنند.
وی افزود: همچنین مصرف شیره انگور وارده به همراه نان سنگ برای وعده سحر مناسب است البته بهتر است این غذاها به‌اندازه باشد که نیاز بدن را تأمین کند (برای نمونه یک قاشق چای‌خوری ارده به همراه یک‌کاسه ماست‌خوری شیره انگور مصرف شود).
بهترین زمان برای مصرف لبنیات در وعده افطار است
استاد حوزه علمیه خواهران خاطرنشان کرد: بهتر است لبنیات در وعده افطار مصرف شود؛ زیرا مصرف لبنیات در وعده سحر موجب سستی بدن و بلغمی شدن روده و معده می‌شود.
شریف گفت: بهتر است غذاهایی که دارای طبیعت گرم و تر هستند در وعده سحر مصرف شوند.
ظهر بهترین زمان برای خواب و استراحت روزه‌دار است
وی افزود: اگر کسی در وعده سحر غذاهای پرکالری و چرب مصرف می‌کند بهتر است برای سحری خوردن زود بیدار شده و باید بعد از سحری خوردن نخوابد؛ زیرا خواب پس از مصرف غذاهایی پرکالری موجب نفخ معده، سنگینی معده، ترش کردن و به هم ریختن معده می‌شود؛ بنابراین سحر بهترین زمان برای عبادت و ظهر بهترین زمان برای خوابیدن و استراحت روزه‌دار است.
استاد حوزه علمیه خواهران تصریح کرد: مصرف غذاهای پخته و نپخته موجب سردرگمی معده برای هضم غذا می‌شود بنابراین بهتر است غذا یک نوع بوده یا پخته باشد و یا نپخته و همچنین بر اساس اصول طب سنتی بهتر است سالاد و میوه و غذاهای پخته و نپخته باهم و در کنار هم مصرف نشوند.
روش‌های تأمین آب موردنیاز بدن در وعده سحر
شریف اظهار کرد: مصرف زیاد آب سرد در وعده سحر برای جلوگیری از تشنگی روش مناسبی نبوده و معده را به‌هم‌ریخته و موجب ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.
وی افزود: مصرف شرب خاکشیر که با آب جوشیده تهیه‌شده باشد اضافه بر اینکه موجب اجابت مزاج شده و از یبوست جلوگیری کرده، موافق طبع بدن بوده و به خنک شدن بدن و جلوگیری از تشنگی کمک می‌کند (نوشیدنی‌های وعده سحر باید ولرم باشد).
استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: مصرف شربت عسل به همراه کمی گلاب، عرق بیدمشک و عرق نعناع می‌تواند بهترین نوشیدنی برای وعده سحر باشد که البته باید بافاصله از سحری میل شود.
بهترین زمان مصرف میوه در روزهای ماه مبارک رمضان
شریف ادامه داد: زمان مناسب برای مصرف میوه در روزهای ماه مبارک رمضان فاصله میان وعده افطار تا سحر است و خربزه میوه‌ای است که مصرف آن در این زمان موجب ذخیره شدن آب در کلیه‌ها شده و به شادابی و خنکی بدن در طول روز کمک می‌کند.
مصرف دسر و انواع سالادها در وعده سحر ممنوع
وی افزود: ازآنجایی‌که طبع انواع سالادها و دسرها بلغمی است باید این نوع پیش‌غذاها را در وعده افطار مصرف کرد و از مصرف آن در وعده سحر پرهیز شود زیرا همان‌طور که بیان شد به دلیل بلغمی بودن طبع مزاجی معده را به‌هم‌ریخته و موجب ناراحتی‌های گوارشی برای روزه‌دار می‌شوند و بهتر است در نوبت سحر یک نوع غذا مصرف شود.
تغذیه در نوبت سحر برای بیماران مبتلا به بیماری‌های گوارشی
استاد حوزه علمیه خواهران خاطرنشان کرد: کسانی که دچار مشکلات گوارشی مانند نفخ معده و سوزش معده هستند برای اینکه بعد از مصرف وعده سحری دچار مشکلات گوارشی نشوند، توصیه می‌شوند که از یک پودر مصلح در وعده‌های غذایی ماه رمضان استفاده کنند.
شریف زیره سبز، زیره سیاه، زنیان، رازیانه، سماق را از پودرهای مصلحی دانست که افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی برای جلوگیری از بروز مشکلات گوارشی می‌توانند در وعده سحر به‌اندازه نصف قاشق چای‌خوری (در مدت‌زمان یک ماه نه بیشتر) از آن استفاده کنند.
مناسب‌ترین زمان خواب در ماه رمضان
وی بابیان اینکه در ماه رمضان متأسفانه برنامه خواب مردم دچار تغییر می‌شود، گفت: اگر برای خانواده‌ها امکان استراحت در هنگام ظهر یا همان خواب قیلوله وجود دارد فرد می‌تواند شب را تا سحر بیدار باشد و الا اگر برای فرد امکان استراحت و خوابیدن در طول روز وجود ندارد، مناسب‌ترین زمان برای خواب پس از نیمه‌شب شرعی تا ساعت ۳ بامداد و همان وعده سحرگاه است و در غیر این صورت فرد می‌تواند پس از طلوعین استراحت کند زیرا خوابیدن پس از خوردن سحری سیستم بدن و نظم دستگاه گوارش را به هم می‌ریزید.
ملین‌های گیاهی برای تقویت معده
استاد حوزه علمیه خواهران دم‌کرده بارهنگ به همراه عسل را بهترین ملین در نوبت سحر و افطار برای روزه‌داران عنوان کرد، گفت: این دم‌کرده از ابتلای روزه‌داران به یبوست در طول روز جلوگیری می‌کند.
همچنین مصرف روغن‌زیتون (دو قاشق غذاخوری با آب گرم) قبل از خواب می‌تواند به حرکات روده و تقویت معده کمک کرده و از یبوست جلوگیری کند.
وی مصرف انواع سبزی‌خوردن و مصرف انواع میوه از وعده افطار تا سحر، مصرف آش جو و سوپ جو (در وعده افطار به‌صورت مستمر مصرف شود) را از بهترین ملین‌ها برای بدن عنوان کرد، افزود: مصرف سیب باپوست نیز به‌عنوان یک ملین می‌تواند به‌سلامت بدن کمک کند.
استاد حوزه علمیه خواهران مصرف انواع آش و سوپ را برای وعده افطار بسیار مناسب دانست.
توصیه‌های تغذیه در سحر برای افراد دارای کبد گرم
شریف ادامه داد: کسانی که دارای کبد گرم هستند برای اینکه در ایام روزه‌داری دچار انواع آلرژی و حساسیت نشوند بهتر است در وعده افطار تا سحر مصرف مایعات را دو برابر کرده و مایعات بیشتری نسبت به دیگران مصرف کنند (عسل، عرق نعناع، خاکشیر) مصرف کنند و مصرف مستمر کاسنی و خاکشیر و تخم شربتی در وعده افطار برای افراد دارای کبد گرم مناسب است.
وی خاطرنشان کرد: گل ختمی، بنفشه، چای کوهی، عناب، زرشک کوهی، سنبل‌الطیب، بهارنارنج از بهترین دم‌نوش‌ها برای وعده افطار هستند که در کنار افطار و حتی بدون فاصله با افطار می‌توان آن‌ها را مصرف کند و این دم‌نوش‌ها به لطافت و رطوبت کبد کمک می‌کنند و بهتر است به‌جای انواع نوشیدی های گازدار و دارای مواد نگهدارنده از دم‌نوش‌ها و عرقیات استفاده شود و بهتر است برای مصرف آب، آب جوشانده شود زیرا جوشاندن آب و سرد شدن آن بلغم و سردی آن را کم کرده و به گرم شدن و اصلاح مزاج کمک می‌کند.(g1)
