ماه رمضان، یک موجود زنده است. سه روز قبل از آمدنش روزه “استقبال” می گیریم، وقتی از راه می رسد با اشتیاق سلامش می کنیم، از همنشینی با او لذت می بریم و هنگامه رفتنش که می رسد، با دلتنگی وداع و خداحافظی می کنیم. استقبال، سلام، همنشینی، خداحافظی؛ اینها همه خصوصیات یک موجود زنده، پویا و بلندمرتبه است، که به راستی چنین است ماه رمضان. رمضانی که اینک به وداع با او نزدیک شده ایم…
در کتاب شریف اقبال الاعمال تالیف سید بن طاووس بیان زیبایی در توصیف وداع و خداحافظی با ماه رمضان آمده است. سید می فرماید: همنشینی با ماه رمضان و همراهی با آن، سه صورت دارد:
۱. کسی که از تمام لحظات و فرصتهای این ماه برای عبادت وتلاوت قرآن استفاده کرده است و حق ماه رمضان را به جا آورده و هرگز در طول این ماه دچار غفلت نشده است. چنین کسی، حتما از پایان ماه رمضان محزون می شود و وداع برایش سخت است. نمونه بارزآن، حضرت زین العابدین علیه السلام است که در وداع ماه رمضان، چنان مناجات جانسوزی دارد…
۲. صورت دوم، کسانی هستند که از آمدن ماه رمضان هیچ بهره ای نبرده اند و به هیچ وجه مشغول عبادت نشده اند و گویا اصلا ماه رمضانی بر آنان نگذشته است. چنین کسانی، اساسا با ماه رمضان وداع ندارند، چه اینکه اصلا همنشینی با ماه رمضان نداشته اند.
۳. اما دسته سوم، کسانی هستند که در ماه رمضان، از بعضی اوقات ماه رمضان بهره برده اند و بعضی دیگر را به بطالت گذرانده اند، گاهی به عبادت مشغول بوده اند و گاهی در غفلت به سربرده اند. اینان مقداری همنشینی و وداع با رمضان دارند و البته اینان چه بد همنشینانی هستند…
جناب سید ابن طاووس در ادامه برای دسته سوم، مثالی ذکر می کند و می فرماید: فرض کنید شخصی میهمان بسیار بلند مرتبه ای داشته باشد؛ مهمانی که سالی فقط یک بار نزد او می آید، و نیز می آید برای هدیه دادن. حال تصور کنید کم توجهی کردن و روگرداندن از چنین مهمانی، چقدر زشت و ناشایست است؟ مَثَل کسی که مقداری از اوقات ماه رمضان را به غفلت بگذراند، چنین است…
خوشا به حال آنان که حتی لحظه‌ای از همنشینی با ماه رمضان غافل نشدند… چه زود گذشت…
اول ماه رمضان ودر دعای ورود به ماه رمضان (دعای ۴۴ صحیفه سجادیه) خواندیم: وَ اَعِنّا فى نَهارِهِ عَلى صِيامِهِ، وَ فى لَيْلِهِ عَلَى الصَّلوةِ وَالتَّضَرُّعِ اِلَيْكَ وَ الْخُشُوعِ لَكَ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ، حَتّى لا يَشْهَدَ نَهارُهُ عَلَيْنا بِغَفْلَةٍ، وَ لا لَيْلُهُ بِتَفْريطٍ…
و در روزش ما را به روزه داشتن، و در شبش ما را به نماز و زارى و خشوع در برابر خود، و خوارى به محضرت یارى فرما. تا روزش شاهد غفلت ما، و شبش گواه تقصیر ما نباشد.مجتبی اسماعیلی
