دلیل اول این است که این کار منحصر به ما نیست. هر کشورى در هر کجاى دنیا، با قطع نظر از فقر و ثروتش، بخشى از امکاناتش را به کمکهاى خارجى اختصاص مىدهد. بسیارى از کشورهاى آفریقایى در حالى که خودشان در منتهاى فقرند، آورگان کشورهاى دیگر را مىپذیرند یا بار کشورهاى دیگر را به دوش مىکشند؛ براى مثال اگر در کشور بروندى یا رواندا جنگ قبیلهاى صورت گیرد، عدهاى که مورد ستم قبیلهها هستند به کشورهاى مجاور فرار مىکنند؛ هر چند آن کشور فقیر باشد؛ مثلًا از رواندا به او گاندا یا از زئیر به اوگاندا مىروند. اینها، هر چند فقیرند، مهمانهاى ناخوانده را از کشور خود بیرون نمىکنند یا از حداقل امکانات محروم نمىسازند. افزون بر این، همه کشورها سهمیهاى به بهداشت جهانى مىدهند و بهداشت جهانى آن را صرف کشورهاى فقیر مىکند. بنابراین، کمک به کشور دیگر امرى رایج و بینالمللى است و هیچ کشورى نمىتواند از زیر بار این مسؤولیت شانه خالى کند؛ هر چند خود به این کمک مالى نیازمند باشد.
امروز این امر وظیفهاى بین المللى تعریف مىشود و به ما اختصاص ندارد. ما نمىتوانیم از عرف پذیرفته شده بین المللى شانه خالى کنیم؛ زیرا ما نیز در مواردى محتاج هستیم و دیگران به ما کمک مىکنند. بنابراین، باید دِین خویش را به جامعه بین المللى ادا کنیم تا در شمار فعالان بین المللى جاى گیریم؛ زیرا بخشى از نیازمندىهاى سیاسى و اقتصادى ما در همکارى با جامعه بین المللى حاصل مىشود. ما نمىتوانیم منزوى باشیم. باید حضور داشته باشیم و هزینه این حضور را نیز بپردازیم. حق عضویتى که به سازمان ملل، یونسکو، بهداشت جهانىWHO ، سازمان کارALO و کنفرانس اسلامى مىدهیم، رقم بالایى است که نمىتوانیم از آن شانه خالى کنیم؛ زیرا بخشى از نیازمندىهاى ما به وسیله عضویت و مشارکت فعال در مجامع بین المللى تأمین مى شود.
دلیل دوم که اختصاصىتر است، رابطه بین کشورهاى اسلامى است. بخشى از منافع سیاسى، معنوى، فرهنگى و یا حتى مادى ما در بین الملل اسلامى تأمین مىشود؛ مثلًا وقتى شما مىخواهید از بانک اسلامى وام بگیرید، باید عضو کنفرانس اسلامى باشید، حق عضویت خود را بپردازید و نشان دهید که در روز حادثه به یارى کشورهاى اسلامى دیگر مىشتابید. باید همه این امور تحقق یابد تا اگر شما نیاز سیاسى پیدا کردید یا با جبهه مقابل ایران یا اسلام درگیر شدید، بتوانید از دیگر کشورهاى اسلامى کمکهاى سیاسى و بین المللى طلب کنید.
دلیل سوم امنیت ملى است. بخشى از امنیت ملى هر کشور در خارج از مرزهایش تأمین مىشود، یعنى شما نمىتوانید در محدوده خاک ایران بمانید و توقع داشته باشید که امنیت تان تأمین شود. این امرى همیشگى است؛ حضرت امیرمؤمنان (ع) مىفرماید: هیچ قومى ذلیل نشدند مگر این که درخانه خود نشستند تادشمن به سراغشان آمد. این یک واقعیت همیشه تاریخ است. وقتى مىبینید دشمن در کشورهاى همسایه یا منطقه علیه شما زمینه سازى مىکند، شما نباید آن قدر بنشینید تا طرحهاى دشمن از مرحله تئورى به عمل در آید و به خاک شما حمله کند.
تعرض و تهاجم بهترین دفاع است؛ یعنى اگر دیدید در خارج از مرزها، در کشورهاى همسایه یا منطقه، علیه شما اقداماتى مىکنند و در حال پختن آشى هستند که بخواهید یا نخواهید به خوردتان مىدهند، باید در پخت آش دخالت کنید تا آش سمى به خوردتان ندهند.
شما ببینید امریکایىها در نیمکره غربى هستند و ناوگانشان را به نیمکره شرقى مىفرستند. اگر از امریکایىها بپرسند شما در خلیج فارس چه مىکنید، مىگویند منافع ملى امریکا ایجاب مىکند در خلیج فارس باشیم. منافع ملى امریکایىها ایجاب مىکند در خلیج فارس باشند. منافع ایران هم ایجاب مىکند در منطقه خودش حضور فعال داشته باشد و شاخصها و گیرنده هایى داشته باشد که بتوانند پیش از وقت اخطار دهند و ما را از خطرهایى که در پیش داریم آگاه سازند تا اگر لازم شد، پیشگیرى کنیم.
ما باید در لبنان، فلسطین، خلیج فارس، دریاى خزر، آسیاى مرکزى، قفقاز، افغانستان، آفریقا، بالکان و در هر کجا که مىتوانیم، حضور داشته باشیم تا بتوانیم از منافع ایران دفاع کنیم. این معنایش دخالت درامور داخلى دیگران نیست. ما با دولت افغانستان رفاقت مىکنیم، آنها را یارى مىدهیم، هنگام نیاز کمکهاى امدادى مىفرستیم و اگر آوارههاى افغانى به ایران آمدند، از آنها پذیرایى مىکنیم. بالاخره یکى از چیزهایى که نمىتوانیم تغییر دهیم، همسایههااست. اگر دشمنان بخواهند علیه ما کارى کنند، حتماً در کشورهاى همسایه ما پایگاه درست مىکنند؛ یعنى شما اگر روابط با کشورهاى همسایه و منطقه را اصلاح کنید، آن کشور همسایه به دشمن یا متجاوز خارجى اجازه نمىدهد پایگاه نظامى علیه شما درست کند؛ یعنى اگر قرار شد به ایران حملهاى صورت گیرد، حتماً از طریق همسایهها است. پس ما اگر رابطه مان را با همسایه هایمان اصلاح کنیم، شانس این که یک بیگانه ستیزهجو از خاک کشور همسایه براى حمله به ما استفاده کند، کم مىشود. سوریه متّحد ما است، لبنان، حداقل حزب الله لبنان دوست و متحد ما است و اینها کنار مرز اسرائیلاند. اگر اسرائیلىها آمدند در کشورهاى همسایه ما نفوذ کردند، یکى از اهدافشان فشار آوردن بر ما است. ما هم باید کار متقابل کنیم تا نوعى توازن منطقهاى به وجود آید. در بسیارى از موارد، امنیت کشورها در سایه توازن استراتژیک نیروهاى مختلف و عوامل ایجاد کننده قدرت در منطقه ایجاد مى شود.
منبع : ماهنامه پرسمان سال اول (۱۳۸۱) / شماره ۳ / صفحه ۳۱
