امام‌زادگان به پنج قسم تقسیم می‌شوند:
الف) هیچ شأن و منزلتی ندارند و تنها به‌واسطه‌ی نسب امامزاده هستند. مثلاً فرزند، برادر یا عموی امام هستند. مانند جعفر کذاب که عموی امام زمان(عج الله تعالی فرجه الشریف) است و صفتش کذاب و دروغ‌گوست. یا زید که فرزند امام موسی کاظم(علیه‌السلام) است ولی با بلوایی که در کوفه برپا نمود به زیدالنار معروف شد. وقتی به امام رضا(علیه‌السلام) سلام کرد ایشان حتی جواب سلام او را نداد.[۱]
ب) امام‌زادگانی که دارای جلالت و شأن هستند ولی متأسفانه تربت و مزار مقدسشان مشخص نیست. مانند حضرت علی بن جعفر(سلام‌الله‌علیه) ایشان بااینکه جزو محدثین گران‌قدر هستند ولی مزارشان معلوم نیست.
ج) امام‌زادگانی که شان و جلالت ایشان معلوم و مزارشان مشخص است. حضرت امام زاده حمزه(سلام‌الله‌علیه) در شهرری از این دسته هستند.
د) امام‌زادگانی که علاوه بر شان و جلیل‌القدر بودن و مشخص بودن مزارشان، امام معصوم سفارش زیارت ایشان را کرده است.حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه‌السلام) از این جمله هستند.
ه) آخرین مورد که از تمامی موارد فوق، مهم‌تر است این است که علاوه بر شان گران و مزار مشخص و سفارش معصوم(علیهم‌السلام) دارای زیارت‌نامه از جانب معصوم هم باشند. علمدار کربلا و حضرت علی‌اکبر و حضرت معصومه(علیهم‌السلام) جزو این دسته هستند.
عظمت بانو
در عظمت ایشان همین کافی است که امام معصوم یعنی امام صادق(علیه‌السلام) حتی قبل از به دنیا آمدن پدر بزرگوارشان؛ بهشت را بر زائران این بانوی کریمه واجب می‌داند.[۲]
بانو خورشید و دیگران سها!!!
شهر مقدس قم از دوران قبل از ورود حضرت مکان علم و علما و محدثین بوده، کسانی چون میرزای قمی،ذکریا آدم، ابن‌بابویه و دیگران ستاره‌های این شهر هستند. ستاره‌هایی که اگر در شهر دیگری بودند محور آن شهر می‌گشتند. علمایی که اسلام و تشیع مدیون کار و علم آن‌ها است. ولی وقتی بانوی کریمه یا بهتر بگوییم خورشید به این شهر آمد بقیه همچون سها(ستاره‌ی با نوری اندک) گشتند.همان‌طور که شاعر گفته است: آفتاب اندر سما دیگر کسی گوید سها؟
چرا خورشید به تربت مقدس آمد؟
در چرایی انتخاب این شهر توسط بانو علل زیادی هست ولی مهم‌ترین آن‌ها اهل علم و عبادت بودن و پرداخت خمس و وجود محدثین و علمای شیعه در این شهر بوده است. تا جایی که امام صادق(علیه‌السلام) در محفل حضور اهالی شهرری فرمودند” مرحبا به اخواننا اهل قم”.
برکت علم یا برکت خورشید؟
باوجود مقدس این بانو در شهر قم کسانی چون آیت‌الله حائری یا آیت‌الله بروجردی به این شهر آمده و مدارس علمیه‌ای را تأسیس نمودند که به‌واسطه‌ی آن علوم دینی به سرتاسر جهان فرستاده می‌شود. و مطمئناً سبب آن وجود این بانوی گرامی است. زیرا که شخصی چون آیت‌الله حائری باوجود داشتن شاگرد و معروفیت در اراک شهر خودش را برای تأسیس مدرسه انتخاب ننمود. این بانو با انتخاب شهر قم به‌عنوان منزل جایگاهی رفیع به این شهر بخشید و آن را به معنی واقعی کلمه به مرکز تشیع و علوم دینی تبدیل نمود.
برگرفته از سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین حسینی قمی در تاریخ ۱۹ دی ماه ۹۵ در حرم حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها
تلخیص و تقریر: پور سالاری
پی‌نوشت
[۱]. مناقب، شهرآشوب
[۲]. بحارالانوار(ط-بیروت) ج ۵۷ ، ص ۲۲۸ ، ح ۵۹
