پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها: هشتم صفر سالروز رحلت سلمان فارسی از اصحاب پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) است که به طور خلاصه می‌توان او را مشاور امین پیامبر خاتم(ص)، مشاور امین ولایت و افتخار ایرانیان نامید.

سلمان فارسی، صحابی مشهور و مورد علاقه پیامبر(ص) و از یاران امام علی(ع) که اهل ایران و قبل از آشنایی با ادیان الهی زرتشتی بود و ابتدا در جستجوی حقیقت مسیحی شد ولی در نهایت پس از هجرت به حجاز و دیدار پیامبر خاتم(ص) به اسلام گروید و مسلمان شد.

پیامبر اکرم (ص) که نور ایمانی استوار را در چهره “روزبه ایرانی”  می‌دید، او را از اربابش خرید و آزاد کرد و بعدها به سلمان فارسی مشهور شد، و سپس با طی مراتب عالیه ایمان و عمل به مقامات ممتازی رسید و پیامبر اکرم(ص) به او لقب “سلمان محمدی” دادند.

سلمان یکی از مشاوران توانمند سپاه اسلام بود و پیشنهاد وی برای کندن خندق در نبرد احزاب که در مشورت پیامبر(ص) و برگرفته از تجربه ایرانیان، مطرح گردید، به شکست مشرکان و دشمنان اسلام در جنگ خندق انجامید.

سلمان در حادثه مهم غدیر خم نیز حضور داشت و با ماجرای سقیفه مخالف بود اما با اجازه امیرالمومنین(ع) با اصحاب سقیفه همکاری کرد و حاکم مدائن شد و سرانجام در سال ۳۶ هجری در شهر مدائن درگذشت و همانجا مدفون گردید.

حضرت محمد صل الله علیه و آله در مقام و فضایل سلمان فارسی فرمودند سلمان از ما اهل بیت است، و این فرمایش نشان از بصیرت و اهل سر بودن سلمان دارد.

از این رو در این نوشتار به معرفی یک اثر موزه ای در موزه آستان مقدس بانوی کرامت که در بیش از یک و نیم قرن پیش پدید آمده و تمثال سلمان فارسی را با عنایت به روایات و نسخ تاریخی که او را توصیف کرده اند به صورت واضح به تصویر کشیده است می پردازیم؛

تمثال سلمان فارسی در برخی از آثار موزه‌ای مشاهده می‌شود که تابلو نگارگری جنگ خندق و ده‌ها تابلونگارگری شمایل اهل بیت علیهم‌السلام از جمله آثار مرتبط است.

یکی از آثار موزه‌ای بسیار مهم و فاخر موزه فاطمی که تمثال سلمان فارسی در آن به زیبایی تصویرگری شده است؛ تابلو بزرگ نقاشی صحنه غدیر خم است که به لحاظ هنری و محتوایی بسیار ارزشمند و در نوع خود منحصربفرد است.

در این تابلو تصویر حدود ۱۰۰ تن از شخصیت‌هایی که در واقعه غدیر حضور داشته اند، مشاهده می‌شود که برخی شخصیت‌های صدر اسلام از جمله جناب سلمان فارسی، ابوذر غفاری، مالک اشتر، میثم تمار، مقداد، بلال حبشی، عمار، مختار ثقفی، جابر بن عبدالله انصاری در ردیف‌های بالا و برخی دیگر از صحابه در ردیف وسط و تعدادی دیگر که با اهل بیت(ع) عناد ورزیدند از جمله اصحاب سقیفه، ابوسفیان، معاویه، یزید، ابوموسی اشعری، عمروعاص پایین تابلو به تصویر کشیده شده اند.

شاخص‌ترین فرد از حدود یکصد چهره نقاشی شده در این تابلو پس از شمایل نورانی پیامبر اعظم (ص) و امیرالمومنین(ع) چهره سلمان فارسی است که در قامت پیرمردی نورانی و وزین در کنار  آن دو بزرگوار ایستاده است.

این اثر نقاشی با تکنیک رنگ روغن روی بوم پارچه ای شبیه سبک قهوه‌خانه‌ای اما با قوت و ظرافت بیشتر کار شده و قدمت این نقاشی دوره قاجاری به سال ۱۲۷۷ ه ق می رسد و دیرینگی ۱۶۵ ساله دارد.

ابعاد تابلو غدیر به عرض ۱۵۴ و طول ۲۰۸ سانتیمتر است و اندازه تمثال و نقاشی سلمان فارسی ۲۵ سانتی متر در ۶۰ سانتی متر می‌باشد.

نقاش اثر استاد حاجی فارسی، بانی و سفارش دهنده آن سهراب خان تقدّسی، و خطاطی کتیبه های آن توسط احمد بن شیخ حسین المشهدی به خط نسخ انجام گرفته است.

این نقاشی چهره سلمان فارسی در قالب تابلو غدیر خم به همراه دیگر شمایل و نقاشی‌های مرتبط با این شخصیت بزرگ‌ تاریخ اسلام، در موزه فاطمی؛ تالار عترت، گنجینه اسلام و شیعیان، گنجواره تاریخ تشیع برای عموم علاقه مندان  قابل بازدید و مشاهده است.

محمدباقر مشکاتی