به گزارش پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها، تمبر پستی به واسطه نقوش و طرحهای روی خود حاوی پیامی تصویری است؛ زبان تصویر زبان مشترک بین تمام فرهنگها و ملل مختلف است بنابراین تمبر به عنوان کوچکترين اوراق بهادار و سفير فرهنگی به راحتی و بدون گذرنامه از مرزها میگذرد و به دلیل همین نقش ارتباطی موثر، همواره طراحی تمبرها برای دولتها از حساسیت بسیاری برخوردار بوده است.
تمبرها بیانگر ایدئولوژی حکومتها
تصاوير روي تمبرها، همواره ديدگاههای رسمی حکومتها را در عرصههای اجتماعی، فرهنگی و سياسی بيان می کنند و از اين لحاظ طراحی تمبرها برای دولتها، از حساسيت و اهميت بالايی برخوردار است. در دوره قاجار، نقش شير و خورشيد يا تصوير شاه، تنها تصاوير موجود بر روی تمبرها بود و فقط اين دو تصوير، نماد ايران به شمار می آمدند.
در دوره پهلوی، تمبرهای فراوانی با موضوعات نقوش معماری باستانی ايرانی و تصاوير شاهان هخامنشی و ساسانی، اعلام تغيير نام پرشيا به ايران، ورزش های باستانی و بزرگداشت مفاخر و مشاهير ايرانی به چاپ رسيدند. اما بارزترين ويژگی تمبرهای اين دوره، اختصاص داشتن آنها به تصاوير شاه و خانواده سلطنتي او بود.
تجلی ایدئولوژی جمهوریت و اسلامیت در تمبرهای بعد از انقلاب اسلامی
با پيروزي انقلاب اسلامي در ۲۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۷، تصاوير و مضامين تمبرها کاملا دگرگون شد. تصاويری از قيام مردم، وقايع ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، ۱۷ شهريور ۱۳۵۷، ۲۱ و ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، جنگ تحميلي، شهادت، زن در جامعه، امام خمينی(ره) و نمادهای فرهنگ ايرانی، مردمی بودن حکومت در برابر تفکر دیکتاتوری، حجاب، مسجد ، قرآن و … بر تمبرهای اين دوره ترسيم شد که بيانگر تاثير ایدئولوژی انقلاب اسلامی بر عملکرد این ابزار فرهنگی بوده است و به این صورت تمبرها به عنوان عنصر فرهنگ دینی، پرچم فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی را به فرا سوی مرزها مخابره نموده است.
تمبرهای موجود در موزه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها
یکی از بخشهای متنوع و غنی موزه حرم مطهر، بخش تمبر است که بالغ بر ۲۰ هزار تمبر با گونههای متفاوت و متنوع طی حدود یک قرن، در گنجینه موزه نگهداری میشود و بخش بسیار کوچکی از آنها در گنجواره تمبر های موزه به نمایش درآمده است.
در موزه حضرت فاطمه معصومه (س) تنوع تمبر بسیار زیاد است ولی به طور کلی در سی محور تمبرهای موزه قابل دسته بندی است که این تمبرها بر اساس عشق و ارادت ایرانیان به فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی برای حفظ و نگهداری و ماندگاری به موزه استان مقدس اهدا شده است.
پیروزی انقلاب اسلامی به یکباره نقش و طرح تمبرها را دگرگون کرد. بر نقش تمبرهای این دوره، بر خلاف دورۀ پیش، حضور مردم و موضوعات مذهبی بسیار پررنگ شد. نخستین سری رسمی تمبرهای جمهوری اسلامی در ۳۱ فروردین ۱۳۵۸ در ۳ طرح مختلف از تظاهرات مردم پیش از انقلاب و یک طرح نمادی از رهایی پس از پیروزی به چاپ رسید.
مهمترین عناوین تمبرهای موزه فاطمی عبارت از قرآن، حضرت معصومه سلام الله علیها و حرم مطهر، مناسبتهای مذهبی مانند عید فطر، قربان، غدیر و…، امام زمان(عج)، امام حسین علیه السلام، حضرت زهرا سلام الله علیها، حضرت زینب سلام الله علیها، مناسبتهای ملی مانند ۱۲ فروردین، ۲۲ بهمن، تسخیر سفارت آمریکا و…، دفاع مقدس شامل اسامی عملیاتها، شهدا و…، انقلاب اسلامی، روحانیت شیعه، شهدای روحانی، امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، شخصیت ها ی ادبی، تاریخی، ملی، مذهبی و … است.
همچنین موضوعاتی از قبیل اماکن مقدسه مانند کعبه، مسجد و…، اشیاء فرهنگی مانند فرش پازوریک و …، طبیعت و حیوانات مانند گل محمدی، ببر مازندران و…، نهاد های انقلابی و خدماتی مانند هلال احمر، جهاد سازندگی و …، اصناف مانند پرستاران و …، تولد و شهادت اهل بیت(ع)، ورزش، المپیک و …، قم، پهلوی و قاجاریه، مفاهیم دینی مانند نماز، حجاب و…، کودک و نوجوان، علمی، موزه و میراث فرهنگی، هنر و ادبیات، کتاب، شعر و موسیقی، جغرافیا، شهرها و استانها مانند خلیج فارس، اصفهان، مشهد و … از تمبر های موجود در موضه فاطمی هستند.
همچنین تمبرهایی با موضوع پیروزی انقلاب اسلامی با مضامین مردم و امام خمینی(ره)، سخنرانی حضرت امام (ره) در بهشت زهرا و … در گنجواره تخصصی تمبر موزه فاطمی در حال نمایش است و به صورت دوره ای آثار تمبری موزه ای به نمایش بازدید کنندگان و زائران و مجاوران میرسد و حتی نمایندگان سیاسی و فرهنگی کشورهای دیگر از جمله سفرا و شخصیت های مذهبی در بازدید از موزه فاطمی از این تمبرها نیز بازدید میکنند که در اینجا تصاویر برخی از این تمبر ها را با موضوع امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی خواهیم دید.