«وَما اَرْسَلْناكَ اِلّا رَحْمَةً لِلعالَمينَ»[۱]
فضیلت صلوات بر محمد و آل محمد
بهترین دعا و توسّل به پیامبر و آل او، صلوات بر محمّد و آل محمّد است به‌طوری‌که حضرت فرمودند: «أولَی النّاسِ بِی یَومَ القِیامَۀِ أکْثَرُهُمْ عَلَیَّ صَلاۀً فِی الدُّنیا»[۲] نزدیک‌ترین شما به من در روز قیامت کسانی هستند که در روز دنیا بیشتر از دیگران بر من صلوات می‌فرستند.
جایگاه حضرت در هستی
ایشان سرور و سالار همه انبیاء و اوصیاء و فرشته‌ها هستند و فرماندهی کل هستی تحت نظرشان است. حضرتشان فرمودند: «آدَمُ وَ مَنْ دُونَهُ تَحْتَ لِوَائِي يَوْمَ الْقِيَامَة»[۳] همه انبیاء زیر پرچم من هستند.
مقام شفاعت پیامبر
امام صادق علیه‌السلام فرمودند در قیامت دوستان و شیعیان ما به ما پناهنده می‌شوند امّا ما ائمه به دامن جدّمان رسول خدا چنگ می‌زنیم و رسول خدا به رحمت الهی چنگ می‌زند و دست همه را خواهد گرفت، شفاعت بحث مهمی است که درآیات و روایات به آن اشاره شده است و درواقع شفاعت وساطت در جلب خیر و منفعت است. شفاعت به اذن الهی است و هرکسی بخواهد شفاعتی انجام دهد به اذن الهی است و هرکسی بخواهد شفاعتی انجام دهد به اذن خدای متعال است لذا ذیل این آیه «قُلْ لِلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِيعًا»[۴] امام صادق این تعبیر رادارند «ما مِن أحَدٍ مِنَ الأوَّلِينَ و الآخِرِينَ إلاّ و هُو مُحتاجٌ إلى شَفاعَةِ محمّدٍ صلی‌الله عليه وآله يَومَ القِيامَةِ»[۵] اولین و آخرین عالم، محتاجِ پیغمبرِ عظیم‌الشأن اسلام هستند. حضرت که تربیت‌یافته حضرت رسول بودند، با آن عظمت که یک ضربت او با عبادت انس و جن برابری می‌کرد. خود را «عبدٌ من عبید محمد» می‌دانست و می‌فرمود: من هرچه دارم از رسول خداست.
جایگاه حضرت رسول خدا
امیرالمؤمنین که یک ضربتش برابر با عبادت انس و جن است آیا فقط همین کار ایشان این‌چنین درجه‌ای دارد یا دیگر کارهای حضرتشان نیز همین‌طور است؟ فاعل خیر بالاتر از خود خیر است همان‌طور که در نهج‌البلاغه به آن اشاره‌شده «فَاعِلُ الْخَیْرِ خَیْرٌ مِنْهُ، وَفَاعِلُ الشَّرِّ شَرٌّ مِنْهُ»[۶] همه افعال فوق‌العاده است. در شب لیلة المبیت که امیرالمؤمنین در بستر پیغمبر خوابید و آن اتّفاق افتاد، به خاطرش آیه «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»[۷] نازل شد. در روایت داریم که هر نفسی که حضرت درلیلة المبیت کشیدند بالاتر از عبادت جن و انس است، پس این فاعل همه اعمال و رفتارش در رتبه بالا است.
حال اگر تربیت‌یافته حضرت رسول این جایگاه را دارد پس استادش، رسول خدا در چه جایگاهی قرار دارد؟
لذا امام صادق رئیس مکتب تشیع که دوسوم روایات ما ازایشان است می‌فرماید: اولین و آخرینِ عالم محتاج وجود مقدس رسول خدا هستند.
جایگاه امام صادق
اما آنچه در روز تولد ایشان و رسول خدا مورد غفلت واقع می‌شود این است که کمتر به ایشان پرداخته می‌شود، بیش از هشتاد هزار روایت داریم که دوسوم روایات ما از امام صادق است. درواقع ایشان دین جدشان را احیا کرد.
عظمت نام پیغمبر
در روایت داریم که مردی آمد خدمت امام صادق حضرت به او فرمود: چند روزی از شما خبری نیست، عرض کرد: خدای متعال به ما فرزندی عطا فرمود و من کار منزل به همسرم کمک می‌کردم، پیغمبر ما و اهل‌بیت : در خانه کار می‌کردند و این سیره اهل‌بیت بوده و خوش به حال کسی که این‌چنین است و در کار منزل کمک همسرش می‌کند که در روایت داریم «مَنْ لَمْ یَأْنَفْ مِنْ خِدْمَةِ الْعِیَالِ دَخَلَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسَابٍ»[۸] کسی که در کمکِ خانه به همسرش غرور نورزد؛ بدون حساب وارد بهشت می‌شود.
در ادامه روایت حضرت فرمود: اسم فرزندت را چه گذاشته‌ای؟ عرض کرد: «محمّد» حضرت وقتی این نام را شنید درحالی‌که نام محمد که نام رسول خدا بود را می‌برد و سرخود را به نشانه تعظیم پایین می‌آورد، به حدی که صورت مبارکشان نزدیک زمین شد و بعد فرمودند: جان خودم، خانواده‌ام، فرزندانم و هر آنچه در زمین حیات دارد فدای «محمّد».
اهل‌بیت، عظمت نام رسول خدا را می‌دانستند. امام صادق می‌فرمود ما اهل‌بیت یک هفته اسم فرزندمان را «محمّد» می‌گذاریم بعد اگر خواستیم نام دیگری بر او قرار می‌دهیم، لذا خانه‌ای که در آن نام پیغمبر باشد پربرکت است و همچنین دوستان و جلسه‌ای که در آن نام «محمد» وجود دارد پربرکت است.
امیرالمؤمنین فرمود: «ما بَرأ اللّهُ نَسَمَةً خَیْراً مِنْ مُحَمَّدٍ»[۹] خداوند مخلوقی برتر از محمد نیافریده است.
خیرخواهی پیغمبر برای امّت اسلام
در روز قیامت کاری از انبیاء دیگر برنمی‌آید و همه ایشان به رسول خدا ارجاع می‌دهند و پیغمبر نیز با مقام محمود که همان مقام شفاعت است را دستگیری می‌کنند.
پیغمبر ما در هنگام شهادتشان نیز دغدغه امّت خویش را داشتند، هنگامی‌که جبرئیل آمد و فرمود یا رسول‌الله ملائکه صف کشیدند و بهشت را آذین‌بندی کردند و همه منتظر قدوم مبارک شما هستند، فرمودند: این‌ها دغدغه من را برطرف نمی‌کند، آیا برای امّت من و گناهکاران آن مژده‌ای داری؟ عرضه داشت: ای پیغمبر خدای متعال فرمود: «وَ لَسَوْفَ يُعْطيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى»[۱۰] ای پیغمبر آن‌قدر به تو می‌بخشم که خودت بگویی که راضی شدم و ذیل این روایتی است که می‌فرماید: پیغمبر راضی نمی‌شود یک موحد در آتش جهنم برود، البته اگر کسی خداپرست باشد حتماً ولایت اهل‌بیت را می‌پذیرند و کسانی که این‌چنین نباشند کلمه توحید از آن‌ها گرفته می‌شود[۱۱]. لذا امام صادق علیه السلام فرمودند: این آیه امیدوار کننده ترین آیه برای ما اهل‌بیت است.
گزیده سخنرانی: حجت الاسلام فرحزاد
موضوع: شخصیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
تاریخ سخنرانی: سه شنبه ۲۳ آذر
پیاده سازی و تقریر: جواد نیرومند
————————————————————–
[۱] انبیاء/ ۱۰۷
[۲] بحار، ج ۹۱، ص ۶۳
[۳] بحار، ج ۱۶، ص ۴۰۲
[۴] زمر/۴۴
[۵] بحار، ج ۸، ص ۳۸
[۶] نهج‌البلاغه، حکمت ۳۲
[۷] بقره / ۲۰۷
[۸] مستدرک الو سائل، ج ۱۳، ص ۴۹
[۹]اصول کافی، ج۱، ص۴۴۰
[۱۰] ضحی/ ۵
[۱۱] قال امام رضا: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَى بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا.
