پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها_ حسین حسنی: یکی از مهمترین فعالیت های امام محمد باقر علیه السلام به دنبال فرصتی که در اواخر حکومت بنی امیه برای شیعیان به وجود آمده بود بیان حقایق دین مبین اسلام و پالایش این حقایق از انحرافات به وجود آمده بعد از پیامبر صلوات الله علیه و آله به عنوان سنت بود.
از این رو امام باقر علیه السلام هر سخنی که می فرمودند استناد آن سخن به آیات قرآن را نیز بیان می کردند تا حتی افرادی که شعارشان «حسبنا کتاب الله» بود نیز به حقایقی که از زبان ایشان بیان می شود گوش فرا دهند و به آن عمل کنند.
یکی از انحرافات مهمی که بعد از پیامبر صلوات الله علیه و آله در حال شکل گیری بود این بود که گریه و عزاداری برای اموات را سبب عذاب میت می دانستند و به این وسیله حتی عزاداری و زیارت اهل بیت علیهم السلام را حرام و در برخی نظرات افراطی سبب خروج از اسلام و شرک تلقی می کردند.
امام باقر علیه السلام به عنوان اولین امامی که فرصت بیان حقایق و به تعبیر امروزی جهاد تبیین را به صورت آزادانه یافته بودند در مقابل این تحریف که عواقب آن می توانست به معنای فراموشی یاد اهل بیت علیهم السلام به عنوان چراغ های هدایت و نشانه های راه مستقیم الهی باشد تبیین گری کردند و در موارد مختلف آداب عزاداری را بیان کردند.
امام باقر عليه السّلام در روایتی فرمودند «براى ميّت سه روز از روزى كه فوت كرده مجلس سوگوارى مي‌گيرند» و حتی ایشان در وصیت خود به امام صادق علیه السلام هشتصد درهم براى ماتم و مجلس سوگ خويش وصيّت فرمودند که تا ده سال در موسم حج به جمعى بدهند و ايشان بر آن حضرت نوحه و عزادارى كنند.(من لا يحضره الفقيه – ترجمه، ج۱، ص: ۲۶۴)
برخی فقها علت وصیت امام باقر علیه السلام به عزاداری برای ایشان به مدت ده سال را به خاطر علم ایشان به روی کار آمدن حکومت عباسیان بعد از ده سال عنوان کرده اند تا جان شیعیان به خطر نیفتد در حالی که عزاداری برای امامان بنابر روایات متعدد موجب اجر و ثواب برای مؤمنین می شود و حتی بعد از هزار سال نیز عزاداری بر ائمه علیهم السلام سنت پیامبر صلوات الله علیه و آله است.( لوامع صاحبقرانى؛ ج۲، ص: ۴۷۹)
سنت عزاداری برای اموات سنتی است که پیامبر صلوات الله علیه و آله نیز به آن امر کردند و در روایت است که هنگامى كه رسول خدا صلوات الله علیه و آله از جنگ احد به مدينه بازگشتند از هر خانه‌اى كه از اهل آن كسى كشته شده بود صداى نوحه و گريه می شنیدند ولی از خانۀ عموى خود حمزه هيچ صدائى نمی شنیدند؛ بنابراین آن حضرت فرمودند از همۀ خانه‌هايى كه كسى كشته شده صداى گريه مى‌آيد لكن حمزه چون كسى را ندارد براى او گريه و زارى نمي‌شود، مردم مدينه با شنيدن اين سخن همگى قسم خوردند كه بر مردگان خويش نوحه و گريه نكنند تا اول بر حمزه نوحه و زارى نمايند.
همچنین امام صادق علیه السلام در روایتی فرمودند هنگامى كه جعفر بن ابى طالب عليه السّلام كشته شد رسول خدا صلوات الله علیه و آله به حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمودند كه نزد همسر جعفر اسماء بنت عميس و ساير زنان او به تعزيت و تسليت بروند و براى ايشان تا سه روز غذا تهيّه كنند و بفرستند، و اين سنّت طعام فرستادن براى خانوادۀ داغدار و مصيبت ديده پس از آن، جريان پيدا كرد.
امام صادق علیه السلام در روایت دیگری با استناد به دستور پیامبر صلوات الله علیه و آله به دخترشان برای تهیه غذا برای خانواده داغدیده جعفر فرمودند «غذا خوردن نزد كسانى كه مصيبت بايشان وارد شده يا كسى را از دست داده‌اند از رسوم مردم دوران جاهليّت و كافران است، و سنّت اسلام، فرستادن غذا از سوى آشنايان و همسايگان براى خانوادۀ مصيبت دار است.»
امام باقر علیه السلام که به دنبال احیای سنت جد بزرگوارشان بودند با وصیت به عزاداری برای خود به مدت ده سال و حتی وقف مبلغی از مال خود برای این منظور اهمیت این موضوع را بیان و از انحرافاتی که تا آن زمان به وجود آمده بود جلوگیری کردند تا همواره در طول تاریخ یاد و نام اهل بیت علیهم السلام و الگوگیری از معارف ناب آنان در جوامع بشری جاری شود و ظلمی که در گرفتن حق اهل بیت علیهم السلام به آنان روا داشته شد فراموش نگردد.
چه زیباست که امروز نیز این سنت به خوبی در میان خیل عظیمی از مسلمانان رواج دارد و عاشقان به اهل بیت علیهم السلام نه تنها در عزای مام باقر علیه السلام بلکه در سوگ همه امامان خود می نشینند و علاوه بر بیان احساسات و علاقه خود به اولیاء خدا و تجدید عهد بر پیروی از مکتب حیات بخش آنان از چشمه معارف نابی که از اهل بیت علیهم السلام به آنان رسیده است سیرآب می شوند.
