به گزارش پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها، خانم همتی عصر امروز در رواق حصرت خدیجه سلام‌الله علیها حرم مطهر با بیان اینکه کودکان در هفت سال اول زندگی، مانند افراد کهن‌سال دارای ذهنی نارسا و جسمی ناتوان هستند، اظهار داشت: بر همین اساس کودکان تا هفت سال اول زندگی نیاز به مراقبت و محبت ویژه والدین دارند؛ به‌عبارت‌دیگر کودکان کانون نیازمندی هستند.
استاد حوزه علمیه خواهران با اشاره به اینکه تکریم و محبت اساس رفتار با کودکان در هفت سال اول زندگی است، افزود: بر اساس روایت‌ها والدین در هفت سال اول زندگی باید کودک را آزاد بگذارند.
وی تصریح کرد: منظور از آزاد گذاشتن کودکان، آزادی بی‌حدوحصر نیست بلکه این آزادی باید محدود و مشروط باشد.
همتی ادامه داد: همانطور که اجبار کودکان بر رشد شخصیتی آن‌ها تأثیر منفی دارد، آزاد گذاشتن مطلق و بی‌حدوحصر نیز موجب تخریب شخصیت کودکان خواهد شد.
وی تکریم توأم بامحبت را از شاخصه‌های تربیت فرزند تا هفت سال اول زندگی دانست و گفت: تا قبل از ۷سالگی به‌هیچ‌وجه نباید به کودکان فرمان داد؛ بلکه این کودکان هستند که به والدین فرمان می‌دهند؛ زیرا در این سن فرمان دادن از شاخصه‌های شخصیتی کودکان محسوب می‌شود.
استاد حوزه علمیه خواهران اظهار داشت: کودک بافرمان دادن و جواب مثبت گرفتن شخصیت پیدا می‌کنند.
همتی با اشاره به اینکه کودکان در هفت سال اول زندگی نباید از سوی والدین و نهادهای مختلف مورد آموزش منظم و رسمی قرار گیرند، افزود: در این سن کودک به‌طور غیرمستقیم با مشاهده رفتار دیگران یاد می گیرد که چگونه رفتار کند.
وی با بیان اینکه در هفت سال اول زندگی شیوه آموزش به کودکان غیرمستقیم است، تصریح کرد: پیامبر(ص) می‌فرمایند: «یکی از خصلت‌هایی که تا زنده‌ام هرگز آن را ترک نخواهم کرد سلام کردن به کودکان است؛ که این حدیث نشان از این موضوع دارد که برای آموزش سلام به کودکان بهترین روش سلام کردن به آنان است تا اینکه کودک را اجبار کرد که به دیگران سلام کند.
کارشناس معارفی حرم مطهر ادامه داد: تا قبل از ۷سالگی نباید کودکان را مجبور به یادگیری کرد؛ بلکه باید به‌صورت غیرمستقیم به آن‌ها آموزش داد و با آموزش غیرمستقیم، عزت‌نفس کودک حفظ می‌شود.
همتی افزود: والدین تا هفت سال نقطه تأثیرپذیری کودکان هستند و کودکان از والدین خود تقلید می‌کنند؛ بنابراین رفتار والدین و مهدهای کودک در تربیت ریشه‌ای و شکل‌گیری شخصیت کودک نقش بسیار مهمی دارد؛ زیرا کودکان مقلد و تقلیدگر مربی و والدین خود هستند.
روش برخورد و مواجه با تقاضاهای نامعقول کودکان
استاد حوزه علمیه خواهران در پاسخ به این موضوع که در مواجهه با تقاضاهای نامعقول کودک باید به چه شکل رفتارکرد، افزود: والدین در همان لحظه اول نباید به کودک پاسخ منفی دهند؛ بلکه باید با روش تکریم و احترام با کودک برخورد کرده و با توضیح دادن کودک را قانع کنند که خواسته او نامعقول است.
همتی در تعریف واژه و روش تکریم به تعریف راغب اصفهانی از واژه تکریم اشاره کرد و گفت: راغب اصفهانی لغت تکریم را سود رساندن به انسان و رسیدن انسان به سودی معنا می‌کند و بیان می‌کند که در تکریم خواری و ذلت و کمبودی وجود ندارد.
کارشناس معارفی حرم مطهر تکریم را عزت و ارزش‌های ذاتی انسان عنوان کرد که در درون انسان نهفته است.
همتی افزود: چون این ارزش‌ها ذاتی است، لازم است که از همان دوران کودکی برای رشد شخصیتی کودک به آن‌ها توجه شود.
کارشناس معارفی حرم مطهر خاطرنشان کرد: والدین و مربیان موظف هستند با کودکان با احترام و مهربانی رفتار کرده و بذر تکریم را که در ذات هر کودکی نهفته است را رشد دهند.
همتی ادامه داد: همان‌گونه که جسم در اثر کمبود ویتامین دچار بیماری می‌شود، روح نیز در اثر کمبود ویتامین محبت و احترام دچار بیماری خواهد شد و ازآنجایی‌که روح نسبت به جسم از حساسیت بالاتری برخوردار است؛ بنابراین با حسن معاشرت با کودکان، باید ویتامین تکریم را به روح آنان داد.
شرط ادب و تربیت، تکریم است
همتی با استناد به کلام پیامبر ادامه داد: حضرت رسول می‌فرمایند: «فرزندان خود را اکرام کنید سپس آنان را ادب کنید؛ همچنان که در سوره لقمان آمده، لقمان وقتی‌که می‌خواست فرزندنش را نصیحت کند، او را با لفظ زیبای«یا بُنَيَّ» یعنی ای پسرم مورد خطاب قرار می‌داد.
همتی در ادامه با تأکید بر اینکه احترام به فرزندان موجب رشد شخصیتی آن‌ها در بزرگ‌سالی خواهد شد، اظهار داشت: همواره به کودکانتان مهرورزی کنید و به آن‌ها احترام بگذارید تا در بزرگ‌سالی دچار تزلزل شخصیتی نشوند.
وی افزود: خداوند در کلام وحی، پیوسته انسان را با الفاظ «یا ایها الذین آمنوا، یاایها الناس» مورد خطاب قرارداده و هرگز با لفظ «ای موجود» یا «حیوان ناطق» انسان را مورد خطاب قرار نمی دهد که این موضوع نشان می‌دهد تکریم شخصیت، جزو ذات وجود انسان است.
کارشناس معارفی حرم مطهر خاطرنشان کرد: کودک مانند بذری است که در گلدان کاشته شده باشد، همانطور که رشد بذر احتیاج به نور و آب‌وهوا دارد، رشد کودک نیاز به محبت نیاز دارد.
همتی ادامه داد؛ محبت و تکریم کودک زمینه اطاعت‌پذیری او را در بزرگ‌سالی از دیگران فراهم می‌کند؛ چنین کودکی در بزرگ‌سالی به والدین خود احترام گذاشته، نسبت به والدین حرف‌شنوی داشته و اطرافیان و والدین خود را تکریم کرده، نسبت به آن‌ها پرخاشگری ندارد.
وی افزود: در مقابل به کودکی که بی‌احترامی شود در بزرگ‌سالی نسبت به دیگران پرخاشگر بوده و نسبت به والدین و کلام آن‌ها بی‌توجه است.
استاد حوزه علمیه خواهران با اشاره به کلام امام صادق علیه‌السلام در این زمینه گفت: امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «طبیعت قلب آدمی، این است که اگر کسی به آن محبت کند به طرفش گرایش پیدا می‌کند و مطیعش می‌شود».
دوری از گناه از مهم‌ترین اثرات تکریم شخصیت انسان در خردسالی است
همتی دومین اثر تکریم شخصیت کودک را دوری از گناه دانست و با استناد به سخن امام علی علیه‌السلام در این زمینه اظهار داشت: امام علی علیه‌السلام می فرمانید« آن‌کسی که با بزرگی و کرامت نفس رشد پیداکرده است، هرگز آن را با پلیدی و گناه پست و موهون نمی‌کند»
همتی با توضیح این مطلب که معنی خودپنداری به تصور و دریافتی که انسان در ذهن خود دارد،گفته می‌شود، افزود: وقتی والدین فرزند خود را کتک می‌زنند، دعوا می‌کنند، در درون کودک ترس ایجاد خواهند کرد.
وی منزوی شدن و ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران را از اثرات تنبیه بدنی و بی‌احترامی به کودک عنوان کرد، گفت: به خاطر ترسی که در ذهن کودک در اثر تنبیه ایجاد می‌شود، کودک در برقراری ارتباط دچار مشکل می‌شود، درنتیجه منزوی خواهد.
کارشناس تربیتی حرم مطهر سومین اثر تکریم شخصیت را دوری از گناه دانست، افزود: تکریم فرزندان از سوی والدین موجب می‌شود، فرزندان هرگز به دنبال گناه نروند.
وی تخریب وسایل منزل، پاره کردن لباس از سوی کودک را از آثار بی‌احترامی والدین به شخصیت فرزندان دانست، گفت: بی‌احترامی به کودک موجب شرارت او خواهد شد.
همتی چهارمین اثر تکریم شخصیت کودک را رشد عزت‌نفس کودک عنوان کرد، افزود: اضافه بر تکریم شخصیت، شیردهی نوزادان نیز باید به‌دور از هر استرسی باشد.
وی گفت: مادران وظیفه‌دارند به هنگام شیردهی به‌جای تماشای تلویزیون به چشمان نوزاد خود نگاه کنند و با خواندن آیاتی از کلام وحی آرامش را به نوزاد خود انتقال دهد؛ زیرا این موضوع زمینه آرامش و تقویت عزت‌نفس کودک را فراهم می‌کند.
همتی خاطرنشان کرد: آن دسته از مادرانی که به هنگام شیردهی با تماشای تلویزیون و یا گفت‌وگو با دیگران و یا بحث و مشاجره استرس را به کودکان خود انتقال می‌دهند، نباید انتظار داشته باشند که در آینده فرزندانشان افرادی با عزت‌نفس باشند.
کارشناس معارفی حرم مطهر تأکید کرد: برای تقویت روحیه معنوی در فرزندان، نباید پیوسته کودک را تحت کنترل‌های سخت‌گیرانه قرارداد و از او انتظارات بیهوده داشت؛ بلکه باید با صبوری و به‌مرور کودک را راهنمایی کرد.
همتی خاطرنشان کرد: ایجاد انگیزه در عمل از دیگر نتایج تکریم شخصیت کودکان است، والدین اجازه ندارند کودک را وابسته تربیت کنند؛ بلکه از وظایف والدین این است که فرزندان خود را به‌درستی تربیت کنند و پس از آن برای تصمیم‌گیری آزاد بگذارند.
وی سرزنش مداوم کودک در انجام فرایض دینی و یا مباحث درسی را از بدترین شیوه‌های تربیت دانست،گفت: نتیجه تذکر مداوم والدین به فرزندان، از دست دادن استقلال آن‌ها است.
کودکان را با هر لقبی مورد خطاب قرار دهند، آن را در خود جستجو خواهد کرد
همتی با اشاره به سیره رفتاری پیامبر صلی‌الله علیه وآله در مواجه با کودکان، ادامه داد: پیامبر صلی‌الله علیه و آله همیشه در سلام کردن به کودکان پیشی می‌گرفت، کودکان را با احترام صدا می‌کرد، به آنان القاب شایسته می‌داد و می‌فرمود کودکان خود را یا هر لقبی که مورد خطاب قرار دهید، آن را در خود جستجو خواهند کرد.
کارشناس معارفی حرم مطهر عیادت از کودکان مریض را از دیگر عوامل تکریم شخصیت کودکان دانست و خاطرنشان کرد: هرگاه به عیادت کودکان بیمار رفتید،تأکید کنید من برای عیادت شما آمدم و به‌جای خوراکی ، برای کودک وسایل بازی ببرید.
همتی ادامه داد: اگر کودکان در نماز جماعت، شرکت کردند،آن‌ها را در میان صفوف نماز جای دهید؛ زیرا امام باقر علیه‌السلام فرمودند«هرگز کودکان را از صفوف نماز بیرون نکرده و به آخر صف نفرستید بلکه آنان را در میان خود جای دهید.
نقش محبت در رشد شخصیتی کودکان
استاد حوزه علمیه خواهران محبت را دیگر ستون تربیت دینی کودک عنوان کرد و افزود: یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان، پس از نیاز زیستی مثل آب و غذا نیاز به محبت است.
وی تأکید کرد: اگر این نیاز کودک برآورده شود کودک تا اندازه زیادی در مقابل نیازهای زیستی پایداری کرده و آن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
همتی گفت: اگر خانواده نیاز به محبت کودک را برآورده سازد، آرامش روانی، امنیت خاطر، اعتمادبه‌نفس کودک و حتی سلامت جسمی کودک را فراهم خواهد کرد.
کارشناس معارفی حرم مطهر تصریح کرد: اگر نیاز کودک به محبت برآورده نشود زمینه فروپاشی روحی و روانی، بی‌اعتمادی او به خود و دیگران و زمینه بیماری جسمی و عجز و ناتوانی کودک را موجب خواهد شد.
استاد حوزه علمیه خواهران با اشاره به کلام امام صادق علیه‌السلام محبت به کودک را عامل دریافت رحمت پروردگار دانست، گفت: حضرت رسول صلی‌الله علیه و آله می‌فرماید« خداوند بنده‌اش را به واسطه شدت محبتی که به فرزندش دارد، مورد رحمت قرار خواهد داد».
وی یادآور شد: بامحبت به اندازه به کودکان و تکریم شخصیت آن‌ها می‌توان بستر تربیت نسل صالح که زمینه‌ساز ظهور هستند را فراهم کرد و در جامعه‌ای که فرزندان صالح پرورش یابند به طبع، محیط آن جامعه محیطی سالم و اسلامی خواهد کرد.
